Euskal Herriko hamar herritarretik bederatzik diote demokrazia "beste edozein erregimen politiko baino hobea dela", Arantzazulab-ek hiru euskal unibertsitateekin lankidetzan egindako "EAEko demokraziari buruzko ikuskerak" izeneko ikerketa-proiektutik ondorioztatzen denez.

Arantzazulab-eko zuzendari nagusiak, Naiara Goiak, UPV/EHUko Gipuzkoako campuseko errektoreordeak, Agustin Erkiziak, Deustuko Unibertsitateko Donostiako campuseko errektoreordeak, Xabier Riezuk, eta Nagore Ipiñak, Mondragon Unibertsitatearen hasierako Giza eta Komunikazio Zientzien fakultateko dekanoak, lan hau aurkeztu dute Oñatin.

Arantzazulab-ek sustatutako Ikerketarako Lankidetza Esparruan egin da ikerketa hau. Bertan, UPV/EHUk, Deustuko Unibertsitateak eta Mondragon Unibertsitateak parte hartzen dute, eta 2021ean ekin zion bideari.

Demokrazia, sistemarik onena

Arantzazulab-eko zuzendari nagusiak txostenaren emaitza nagusiak nabarmendu ditu, eta azaldu duenez, erregimen politiko gogokoenari buruz herritarrei galdetzen zaienean, gehiengo zabal batek (%88,4) dio demokrazia "beste edozein gobernu-mota baino hobea dela".

Demokraziaren funtzionamenduarekiko gogobetetze-maila dela eta, heren batek baino gehiagok adierazi du "ez dagoela batere gustura", eta %56,9k "nahiko gustura" dagoela.

Herritarrek politikan duten eraginaren pertzepzioaz galdetzean, %64,1ek uste du sistema politikoak aukera ematen duela "herritarrei, bakarka edo bakarka, politikan eragina izateko", hau da, hiru herritarretik bik uste dute batez besteko herritarrak ez duela sistema politikoan eragiteko aukerarik.

"Zer neurritan esango zenieke politikariei herritarrek pentsatzen dutena axola zaiela" galderari, %66,7k uste du "oso gutxi edo batere ez". Gainera, demokrazia hitzak eragiten dituen sentimenduei dagokienez, "heren bat baino gehiago axolagabetasuna, mesfidantza eta irritazioa dira", nahiz eta %51,8k "konpromisoa" ere hartzen duen.

Gehiengo zabal batek demokrazia eskubide eta askatasunen bermearekin, herritarren ongizate ekonomikoaren bermearekin, Gobernuaren kontrol eraginkorrerako mekanismoekin edo justizia guztiontzako berdintasuna izatearekin lotzen du.

Aitzitik, gobernuan hauteskundeetara aurkezten diren alderdiak txandakatzeko aukera izatea edo alderdi politikoak herria ordezkatzeko tresna gisa egotea balorazio txikiko baieztapenak dira.

Era berean,% 58,6k dio partaidetza eredu demokratikoena "gure izenean jarduten duten ordezkariak bozketaren bidez aukeratzea dela, arazoak konpontzeko", baina% 34,4k nahiago ditu beste antolaketa modu batzuk.

Printzipioekin gobernatzea

Sistema demokratikoko gobernuen ezaugarri gustukoenei erreparatuta, herritarrek nahiago dituzte "balioak eta printzipioak eraginkortasunaren gainetik". Hala, %75ek nahiago du "gobernuen eraginkortasuna txikiagoa izatea, baina balioak eta printzipioak izatea".

Gizartea bere balio eta ideien arabera hobetu nahi duen gobernari-mota da hamar herritarretik bost eta erdi nahiago duena, baina hamarretik laurentzat garrantzitsuagoa da gobernarien esperientzia eta prestakuntza.

Herritarrek (% 82) irizpide zientifikoak eta adituen iritziak kontuan hartuta gobernatzeko eskatzen diete gobernuei. Bestalde, biztanleen erdiak ez du uste alderdi politikoen kopurua handitzeak Euskal Autonomia Erkidegoan demokrazia hobetu duenik, nahiz eta %43k baietz uste duen.

Albiste faltsuei buruz galdetuta, hamar herritarretik zazpik uste du egokia litzatekeela agentzia bat sortzea horrelako berriei aurre egiteko. Mehatxuen aurrean, biztanleen %75 prest agertu da demokrazia arriskuan balego defendatzeko, eta %11 bakarrik ez dago horretarako prest.