Euskadik 15,8 milioi tona CO2 baliokide isuri ditu 2024an, hau da, berotegi-efektuko gasen (BEG) emisioak %1 murriztu ditu aurreko urtearekin alderatuta, eta %38 2005arekin alderatuta, eta 2030erako %45eraino murrizteko "bide onean" dago. Gainera, murrizketa hori hazkunde ekonomikoaren testuinguruan gertatu da, BPGa %2,2 igo baita azken urtean, eta %30 2005etik.
Euskadiko Klimaren eta Energiaren Astearen esparruan, Asteklima 2025ek, Ingurumeneko sailburuorde Josu Bilbaok eta Ihobeko zuzendari nagusi Alexander Botok 2024. urtean Euskadin sortutako berotegi efektuko gasen isurketen emaitzen aurrerapen bat aurkeztu dute ostiral honetan.
Bide ona
Ingurumen sailburuordeak azpimarratu duenez, txosten honetatik ondorioztatzen den datu nagusiak "baikortasunerako nolabaiteko tartea" uzten du, Euskadik 2005etik %38 murriztu baititu isurketak, eta, horrela, "2050. urtea baino lehen neutraltasun klimatikorako bide ona sendotzen du".
Azpimarratu duenez, datu horrek "ez du soilik Eusko Jaurlaritzaren konpromisoa islatzen", baizik eta "gure herrialdearen lorpen kolektibo bat da: enpresek, udalerriek, gizarte eragileek eta herritarrek lagundu dugu emaitza horretan, erakutsiz trantsizio energetikoa eta klimatikoa posible dela sarean lan egiten dugunean".
Gainera, 2005. urteaz geroztik berotegi-efektuko gasen isurketak %38 murriztu direla adierazi du, "are garrantzitsuagoa da kontuan hartzen badugu aldi berean BPGa %30 hazi zela". Azpimarratu duenez, "horrek erakusten du posible dela karbono gutxiko ekonomia baterantz aurrera egitea, garapen ekonomikoa, aurrerapen soziala eta gure herritarren ongizatea arriskuan jarri gabe".
Josu Bilbaok adierazi duenez, Eusko Jaurlaritza "eraldaketa ekonomiko eta sozial honen buru izaten ari da, ikuspegi zabalarekin", bi tresna "giltzarriren" bidez. Lehenik eta behin, onartu berri den industria plan batekin, "ekonomiaren deskarbonizazioa ardatz estrategiko gisa" integratzen duena, adierazi du.
Lege-esparrua
Zentzu horretan, euskal industria "energia eraginkortasunaren, ekonomia zirkularraren eta berrikuntza teknologikoaren aldeko apustua egiten ari da, eredu lehiakor eta jasangarria sendotuz", adierazi du. Eta Eusko Jaurlaritzatik, adierazi duenez, "gure misioa eraldaketa horretan laguntzea da".
Bigarrenik, Bilbaok gogorarazi du Euskadik 2024az geroztik baduela arau esparru "aitzindari bat, jarraitu beharreko bidea eta lortu beharreko helburuak adierazten dizkiguna". Zehaztu duenez, Energia Trantsizioari eta Klima Aldaketari buruzko 1/2024 Legea "anbizio handikoa eta berritzailea da diseinatu zenetik, esparru berean jartzen baititu energia trantsizioa eta klima aldaketa, txanpon beraren bi alde gisa".
Lege horrek "asmo handiko helburuak eta hori lortzeko epeak ezartzen ditu", azaldu du. Zehazki, "2050ean neutraltasun klimatikoa lortzeko, gure lurraldearen erresilientzia handitzeko, inor atzean utziko ez duen bidezko trantsizioa sustatzeko eta 2030erako emisioak %45 murrizteko helburuak ezartzen ditu". Josu Bilbaok ziurtatu duenez, "legez ezarri ditugun helburu horiek beteko ditugu".
2024ko isurketen jaitsiera, batez ere, 2023arekin alderatuta energiaren sektorean isuriak %5 jaitsi direlako gertatu da. Industriaren sektoreak ere %9 murriztu ditu isurketak, baita hondakinen sektoreak ere, %5eko jaitsiera zenbatetsi baita. Hala ere, garraio-sektorearen isurketak %6 igo dira, baita bizitegienak (%4), zerbitzuenak ( %1) eta nekazaritzarenak (%3) ere.
Perspektibak
Alexander Botok berretsi du 2005etik Euskadik %38 murriztu dituela berotegi efektuko gasen emisioak, eta berretsi du Energia Trantsizioaren eta Klima Aldaketaren Legean ezarritako helburua dela 2030ean %45 murriztea, "eta esan dezakegu bide onean gaudela", baina "ezin dugu erritmo hori moteldu, gure deskarbonizazioa bizkortzen jarraitu behar dugu".
Sektoreka, energiaren sektoreko isurketak azken 20 urteetan %56 murriztu direla nabarmendu du, "batez ere ikatzetik gasera eta orain elektrizitatera egin diren trantsizioengatik". Industriak %50 murriztu ditu isurketak 2005etik, "batez ere eraginkortasunagatik, elektrifikazioagatik eta Europako Batzordetik datorren isurien merkataritza-erregimenagatik".
Hondakinen sektoreak ere %57 murriztu ditu isurketak 2005etik, "batez ere zabortegian amaitzen duten hondakinak murrizteko egiten ari den ahaleginagatik". Gauza bera gertatzen da bizitegien sektorean, azken bi hamarkadetan isurketak % 36 jaitsi baitira, gasa gehituta eta eraginkortasun handiagoarekin.
Garraioa
Alexander Botok adierazi du "erronkarik handiena" garraioaren sektorean dagoela, azken 20 urteetan emisioak handitu dituen bakarra baita, %15 gehiago.
Zentzu horretan, Josu Bilbaok gogorarazi du Euskadi polo logistiko bat dela, "eta horrek esan nahi du ez garela bakarrik Euskadin sortzen den garraioaz ari, baizik eta ekoizten denaz eta Euskaditik pasatzen denaz ere", eta, aldi berean, sektore horretan emisioak murrizteko aplikatzen ari diren neurriak nabarmendu ditu, hala nola deskarbonizaziorako laguntzak, "epe labur batean emaitza onak ematen hasiko direnak".
Bilbaok aitortu duenez, garraioaren eskaintzaren eta eskariaren kudeaketa "mugikortasunak Europan zein Euskadin duen erronka handienetako bat da, eta herritarrekin lan egiteko ahaleginaren emaitzak datozen urteetan ikusiko dira".
Ildo horretan, neurri lokalen emaitzak datozen urteetan ikusiko direla esan du, hala nola, hiriguneetako 30 km-ko zirkulazioa, oinezkoentzako eremua edo emisio txikiko eremuak.
Botok azaldu duenez, "xurgapenak 2 milioi CO2 inguru dira, hau da, basoek eta ozeanoek xurgatzen dutena". Josu Bilbaok gaineratu duenez, Euskadiko lurraldearen %68 baso-masa da, eta %23 Natura Sarearen parametroetan dago jasota, babestutako gunean.
Asteklima
Bestalde, Josu Bilbaok gogorarazi du ostiral honetan hasiko dela Asteklima, Euskadiko Klimaren eta Energiaren Astea, Industria, Energia Trantsizio eta Jasangarritasun Sailak, Ihobek eta Energiaren Euskal Erakundeak (EEE) antolatutako ekimena.
"Ez da kasualitatea Asteklima Euskadiko berotegi efektuko gasen inbentarioko datuak mahai gainean jarrita hasi nahi izatea, hain zuzen ere, klima horren helburua trantsizio energetikoaren eta klimatikoaren erronka agenda publikoan jartzea eta herritarrak zentzu horretan mobilizatzea delako", nabarmendu du.
Euskadiko Klimaren eta Energiaren Astea "herritarrak sentsibilizatzeko eta aktibatzeko erreferentziazko espazioa da, eta datuek itxaropenerako tartea ematen diguten arren, ezin dugu autokonplazentzian erori", gaineratu du. Josu Bilbaok ziurtatu duenez, "klima ekintzarako une erabakigarrian gaude, eta" negazionismoa munduan zehar hedatzen ari den bitartean", euskal herritarren %76 klima aldaketarekin kezkatuta dago. "Zalantzarik gabe, asmo handiko proiektu eraldatzaileen hedapenean aurrera egiten jarraitzeko eta laguntzak batzen jarraitzeko agindua da hau", adierazi du.
