Gipuzkoa bere izaera ekintzaileagatikbereizi izan da beti, bai arloteknologikoan eta baita zientifikoanere. Krisi ekonomikoaren ondorenstartup gutxiago sortu direlanabaritu den arren, badirudi zailtasunguztiak dagoeneko gainditutadaudela; azkeneko urteetan negozioberri ugari azaleratu dira, zein bainozein arrakastatsuagoak eta sektoreguztiz ezberdinetakoak. Jarraian,horietako batzuk jaso ditugu.
Graphenea: grafeno ekoizlea
Gaur egun enpresa dena, startup gisahasi zen 2010. urtean zenbait inbertsorepribaturen eta nanoGUNErenbabesarekin. Europako grafeno ekoizlenagusietako bat da Graphenea. 22langile ditu gaur egun eta 60 herrialdeetaraesportatzen du material grafenoa,batez ere Estatu Batuetara,Japonia, Hego Korea, Alemania etaErresuma Batua. Bere bezeroenartean (400 baino gehiago) Intel, IBM,Qualcom, Canon, Mitsubishi, Toshiba,Sygma edota Phillips konpainiaezagunak aurkitzen dira.
Hasiberritan, 2013an, Repsolen partetikinbertsio handi bat jaso zuenGrapheneak; milioi bat euro inbertituzuen akzioen %10 eskuratuz.Bultzada garrantzitsu horrekin etaEusko Jaurlaritzaren eta EuroparBatasunaren zenbait programei esker,bere gaitasun teknologikoa sustatu,enpresa bezala hazi eta grafeno ekoizpenarensektorean nazioarteko lidergoamantendu ahal izan zuen.
Gaur egun, munduko grafenoaren%15 ekoizten du Grapheneak. DonostiakoMiramon Parke Teknologikoandu egoitza eta urtean mila kilo grafenoekoizteko gaitasuna du bertakolaborategi modernoetan. Honen guztiarenatzean dagoen ekintzailea Jesusde la Fuente da, zuzendari nagusia.Aipatu beharra dago Forbes aldizkariakmunduko industriaren 100pertsona sortzaileen artean izendatuzuela.
Baina zer da grafenoa? “Jainkoarenmateriala” dela diote batzuk,“etorkizuneko materiala” besteek.Definizioz, karbono puruaren geruzafin bat da.
Atomo bakar baten lodierarekin,gizakiak ezagutzen duen konposatufinena da, materialik arinena, ezagutzenden konposaturik indartsuena,giro-tenperaturan bero eroale onenaeta elektrizitate eroale onena. Materialhau ikerketa-zentroetan erabiltzenda oraingoz.
Irisbond: begien kontrola
Etorkizunean oinarritutako zenbaitfilmetan ikusi duguna errealitatebihurtu da: soilik gure begien mugimenduekinordenagailu bat kontrolatudezakegu. Ezinezkoa zirudienhori gaur egun posiblea da Irisbondstartup-ari esker.
2013an sortu zen Irisbond,Vicomtech Fundazioaren kolaborazioarekin,ikusmen artifizialean aplikatutakoikerketa zentroa. Eyetrackingedo jarraipen okularreanoinarritutako teknologia erabiltzendu eta desgaitasuna duten pertsoneizuzenduta dago, mugikortasun murriztua dutenentzat bereziki.Kolektibo honentzat oso baliagarriada sistema hau, izan ere, ordenagailukoteklatua eta sagua ukitu gabe,begiekin lan egin dezakete. Horrela,komunikazioa, autonomia eta irisgarritasunabermatzen ditu.
Baina nola funtzionatzen du? Eyetracking teknologiak argi infragorrisorta bat du, gizakiaren begiarentzatikusezinak eta kalterik egiten ez dutenak,eta erabiltzailearen kornean distiraksortzen ditu. Bideokamera batekdistira horiek erregistratzen ditu etakonputazio-algoritmo konplexuenbitartez, erabiltzailearen begi-niniakidentifikatzen ditu. Informazio hauordenagailuan prozesatzen da aurrezinstalatu den aplikazio bati esker.Horrela, begien mugimenduaksaguak pantailan duen posizioarenkoordenadetan transformatzen dira.
Teknologia horretan oinarrituta,Irisbond eta Twitterrek aplikazio bataurkeztu berri dute, begiradarekinmugikorra kontrolatu dezakeena.Modu honetan, desgaitasuna etagarun-paralisia duten pertsonek Twittererabili dezakete beren mugikorrean.Duela urte bete, Irisbond, TwitterEspaña eta Fundación Oncektablet eta ordenagailuetan begiradarekinTwitter erabiltzea lortu zuten,eta oraingoan haratago joan diramugikorrekin lan eginez.
CounterCraft: zibersegurtasuna
Beste startup donostiar hau goitikbeheraari da aldatzen zibersegurtasunarenmundua. Eusko Jaurlaritzaren(SPRIren bitartez) eta GipuzkoakoForu Aldundiaren ekintzailetzalaguntzei esker sortu zen 2015ean.Irtenbide berritzaile eta ezberdinbatekin etorri zen, Europan lehenengoa:iruzurrean oinarritutako teknikaeta tresnak. Modu horretan, etsaiakdetektatu eta manipulatzen ditu; hauda, benetazko informazioa eskuratzenari direla sinestarazten zaie, bainahala izan beharrean, etsaiari trabakjartzen ari zaizkio eta berariburuz informazioa jasotzen da.
Hortaz, CounterCraft ez da konformatzensegurtasun mehatxuak egozten.Beraiek diotenez, “zentzudunagoada mehatxu horiek kontrolatutaedukitzea eta etsaiei pentsaraztea atakeaarrakastatsua izan dela”. Horrelaberen ekintzak, teknikak eta tresnakezagutu daitezke, gauza oso baliagarria.
Startup honen atzean David Barroso(CEO), Dan Brett (CMO) eta FernandoBraquehais (Software Architect)daude, nazioartean oso ezagunaksektorean. 20 pertsonek osatzendute lantaldea, denak zibersegurtasuneanesperientzia handiarekin.Orain Londres, Madril eta Kalifornianere bulegoak ditu, eta bere helburuagehiago nazioartekotzea da,Europa, Ekialde Ertainean eta EstatuBatuetan.
