Kultura Ministerioak ostegun honetan, abenduaren 12an, frankismoak konfiskatutako ondasunen lehen itzulketa egin du, Manuel Ojeda y Silesek 1852an Francisco Giner de los Ríosi egindako erretratu bat, eta filosofoaren fundaziora itzuli da. "Memoria ez da iragana edo ahaztu behar dugun zerbait", esan du Ernest Urtasun ministroak ekitaldian.
'Francisco Giner de los Ríos, niño' mihisea Liburutegi Nazionalean (BNE) zegoen gordeta, eta Giner de los Ríos Fundazioak egindako itzulketa-eskaerari erantzunez eta 2022an Memoria Demokratikoaren Legea onartu zenean, Liburutegiko zuzendariak, Óscar Arroyo Ortegak, Kultura ministroa, Kultura ministroa, Kultura ministroa, Kultura ministroa eta Kultura ministroa izan zen.
Zentzu horretan, Urtasun ekitaldian izan da, eta "sakontasunez eta esanahiz betetako keinua" izan dela ziurtatu du, ondoren mihisea jabeengana itzuliko dela ospatzeko.
"Bigarren Errepublika demokraziaz blaitu zuen irakaskuntza askearen erakunde baten aitortza da laukoaren jabeei itzultzea. Gure Ministerioa aitzindaria izan da 2022ko legea betetzen (...) Koadro hau, koadro txikia da formatuan, baina handia eta erabakigarria esanahian. Diktadurak hainbeste denboran urratu eta espoliatutako erreparazioa emateko borondate irmoan kokatzen den ekintza da. Memoria ez da iragana edo ahaztu behar dugun zerbait", esan du Kultura sailburuak.
Hala, zehaztu du obra 60ko hamarkadaren amaieran topatu zutela BNEren "armairu ahaztu" batean, eta orain Espainiako historiaren "lehen plano batera" itzultzen dela.
Itzulketa "lehen entrega" bat izan da, Ministerioko iturrien arabera, eta azaldu dutenez, "zailtasunak" daude jabe diren familiek itzulketak eska ditzaten. 2022ko Memoria Demokratikoaren Legea onartu ostean frankismoak konfiskatutako ondasun bat itzuli duen lehen ministroa izan da Urtasun.
Jose Garcia-Velasco Garcia Irakaskuntza Erakunde Askearen legatua zaintzen duen erakundeko presidenteari eman diote obra; frankismoak 1940an legez kanpokotzat jo zuen, 1936ko irailaren 13ko 108 Dekretuaren barruan sartzen zela uste zuelako, eta "mugimendu nazionalari laguntzen dioten indarren" aurkakotzat jo du.
Arau horrek, bere ondasun guztiak konfiskatzea xedatzen zuen, eta baita ondasun horiek Hezkuntza Nazionaleko Ministerioari atxikita geratuko zirela ere, mihisearen atzealdean irakur daitekeenez, non egilea, olioaren izena, urtea eta gordailua egin zen lekua ere identifika daitezkeen.
Zentzu horretan, Garcia-Velasco Garciak gaineratu du ametsak "bete" egiten direla eta "borroka batzuek emaitzak" dituztela, ondoren Urtasun "pertsonalki inplikatu" izana eskertzeko.
Ez zen Espainiak demokraziarako trantsizioa egin zuen arte izan, Francisco Giner de los Rios Fundazioa, 1916an sortua Irakaskuntzaren Erakunde Askearen "iraupena ziurtatzeko eta ekintza zabaltzeko", berriz onartua eta Kultura Fundazioen Erregistroan inskribatua izan zenean.
