Lausanako (Suitza) Unibertsitate Ospitaleko neuroprotesigileek neuroprotesi bat sortu dute, fase aurreratuan dauden parkinsonetako gaixoak berriro normal ibil daitezen. Trebetasun hori hamarretik bederatzitan galtzen dute, eta teknologia horrekin tratatutako munduko lehen pazientea aurkeztu zuten.
Hainbat hilabetez errehabilitazioan egon ondoren, Marc-ek, 62 urteko frantziarrak, neuroprotesi berria jaso zuen. Neuroprotesi horrekin erabat gainditu ditu ibiltzeko zituen arazoak, izan ere, horiek ez zioten erantzun jaso zituen tratamenduetako bakar bati ere.
"Hasieran ez nuen uste berehalako eragina izan nezakeenik, baina neuroprotesia ezarri zidatenean hobekuntza sentitu nuen", esan du proiektuko paziente pilotuak. Lehen, zailtasun handiz baino ezin zen mugitu, ezin zuen eskailerarik igo, ezta buelta eman ere, eta hori guztia modu naturalean, konfiantzaz eta erortzeko arriskurik gabe egin dezake orain.
Aldaketa hain da handia, ezen Marc orain inolako laguntzarik gabe ibiltzen baita sei kilometro inguru, minik eta nekerik gabe.
Estimulazio selektiboa eta pertsonalizatua
Gizakiekin probatu aurretik, saiakuntzak egin ziren primateekin neuroprotesiak izan behar zituen parametroak zehazteko, hala nola eskatutako potentzia, kasu bakoitzean estimulatu behar zen eremua eta hori egiteko metodorik onena.
"Urte asko daramatzagu bizkarrezur-muinaren estimulazio selektiboan lanean, lesioen ondoren lokomozioa berrezartzeko", azaldu zion EFEri Eduardo Martín Moraud neuroingeniari espainiarrak, proiektuaren arduradunak – NeuroRestor izena eman zaio –, eta aitzindaria izan da paziente paraplegikoekin egindako beste ikerketa batzuetan.
Paraplegia ez bezala, parkinsonak ez dio garunari eragozten bizkarrezur-muinean zehar hanketara mugitzeko agindua ematea, baizik eta mezu horren transmisioa "aldatzen edo ahultzen" du.
"Parkinsona oso gaixotasun asimetrikoa da, eta, beraz, gorputzaren alde bati bakarrik eragiten dio eskuarki, eta teknika horrekin modu selektiboan estimulatu dezakegu gehien kaltetutako eskualdea", esan du Martin Moraudek.
Neuroprotesia bizkarrezur-muinaren gainean instalatzen diren elektrodoek osatzen dute, eta zuzenean lotzen dira sabelaldearen larruazalpeko eremuan ezarritako neuroestimulatzaile batekin. Neuroestimulatzaile hori, aldi berean, kanpoaldetik kontrolatzen da urrutiko aginte baten bidez.
Ezarpen-teknikari dagokionez, neurozirujauak eta NeuroRestoreko zuzendarikideak, Jocelyne Blochek, esan zuen prozedura "erabat pertsonalizatua" dela, interbentzio kirurgikoan elektrodoen estimulazio-efektua frogatzen baita, haien posizioa eta potentzia paziente bakoitzaren kasura egokitzeko, muskuluek estimuluei ematen dieten erantzunaren arabera.
Etorkizunerako proiekzioa duen aurrerapena
Marc-en kasu arrakastatsuaren aurrean, NeuroRestoreko taldeak saiakuntza bat egin nahi du 80-100 parte-hartzailerekin, neuroprotesiaren segurtasuna eta eraginkortasuna frogatzeko, eta, horrela, osasun-agintarien onespena eskatzeko, erabil dezaten.
"Luzarorako ideia da tratamendu hau parkinsona duen edozein pazienterentzat eskuragarri egotea, hala nola garuneko estimulazio sakonaren bidezko tratamendua gaixotasun horrek eragiten dituen dardarak eta zurruntasuna kontrolatzeko", azaldu zuen Lausanako Eskola Politekniko Federaleko (EPFL) Neurozientziako katedradun eta NeuroRestoreko zuzendarikide Grégoire Courtinek.
Adituaren arabera, pazienteen behar espezifikoetara egokitutako teknologia bat sortzeko asmoa du taldeak, gaixotasuna pazienteetako bakoitzean nola eboluzionatzen ari den kontuan hartuta.
Horretarako, datozen hilabeteetan beste saiakuntza kliniko batzuk egingo dira sei pazienterekin, eta Michael Fox aktoreak sortutako Michael Fox Fundazioaren ekarpenekin finantzatuko dira. Michael Fox da munduan parkinsona duen pertsonarik ezagunenetako bat, "Regreso al Futuro" trilogian duen rolagatik, eta endekapenezko gaixotasun horri sendabidea aurkitzeko ikerketak finantzatzen ditu.
"Sistema neuroprotesiko hau moldakorra izatea behar dugu, eta, horretarako, adimen artifizialean oinarritutako algoritmo berri bat sortuko dugu, estimulazioa martxaren gainean pertsonalizatzea ahalbidetuko duena", adierazi zuen Courtinek.
Adituek, halaber, osasunaren eta teknologiaren hainbat arlotako profesionalak arlo horretan trebatzeko asmoa dute, neuroprotesi berri horren aurrerabidean eta etorkizuneko aplikazioan elkarrekin lan egin ahal izan dezaten.
