Astigarraga – Abizenak agerian uzten du sagardoari estuki lotutako familia bateko kide dela. Ion eta Mikel Zapiain anaiak nazioarteko gastronomia irauliko duten 50 profesionalen artean aukeratu zituzten, baina Ionek lan egiteko modu bati aitortza dela uste du; hau da, kalitatean oinarrituta eta bide berriak bilatuta, ahalik eta produktu hoberenak egiten saiatzea.

Norvegiako NICA 2022 lehiaketan saria lortu du Joanes de Zapiainek eta dominak, berriz, Euskal Sagardoak eta Bizi-Goxok. Ezinbestekoa da nazioartean egotea?

Nazioarteko lehiaketetan parte har-tzeko arrazoi nagusia ez da sariak lortzea, bertara joan eta harremanak egitea baizik. Harremanak bezero potentzialekin, baina baita beste herrialdetako ekoizleekin ere. Harreman horietatik denok ikasten dugulako, bai beraiek, bai guk, eta etorkizunean kolaborazioak edo produktu berriak egitea ahalbidetu dezake.

“Nazioarteko lehiaketa eta azoketan egotea funtsezkoa da etorkizuneko kolaborazio edo produktuei bidea irekitzeko”

Frankfurt (Alemania), Ponte de Lima (Portugal) eta Bergen-en (Norvegia) egindako sagardo azoketan ere izan zarete. Nolakoa izan da bertan bizitako esperientzia?

Esperientzia oso ona izan da, gainera, azokak oso ezberdinak dira. Frankfurt eta Bergenekoak sagardo azoka tradizionalagoak dira, eta Ponte de Limakoak beste ukitu bat du. Antolatzaileetako bat garagardo azokak antolatzen aditua da, eta haien tankerakoa sortu du. Festibal modukoa da, zuzeneko musikarekin; orduan, kontsumoa askoz informalagoa da, dinamikoagoa. Ohituta ez gauden azoka mota bat da. Sorpresa handia hartu nuen, oso positiboa.

Sagardo naturalaz gain, bestelako sagardoak ere ekoizten dituzue Zapiainen: izotzezko sagardoak, destilatuak... Nolako harrera dute merkatuan?

Produkzio mugatuko produktuak dira, oso txikiak; baina harrera oso ona dute. Kontsumitzailearen profila beste pauso bat eman nahi duen jendea da; ardoa gustuko duen jendea, nolabait edariei buruzko ezagu-tza handiagoa duena, edo izan nahi duena. Produktu horiekin gehienbat jatetxeetan egiten dugu lan. Sagardoari buruzko ezagutza ez duenarentzat agian errazagoa da izotzezko sagardoa ulertzea, eta hori eginda, hortik sagardo naturalerantz joatea; baina batzuetan errazago egiten zaigu beste bidetik iristea kontsumi-tzaile berrietara.

‘The World’s Best 50 Restaurant’ zerrendak munduko gastronomia irauliko duten 50 gazteen artean hautatu zaitu Mikel anaiarekin batera.

Hasteko, ez genuen espero. Covid-aren pandemia garaian izan zen eta gogoan dut horren berri izan genuenean, gutako bakoitza bere gelan zegoela. Elkartu eta biak erabat harrituta geunden. Hortik aurrera, irratiak, telebistak... denak deika hasi ziren. Egia esan, horrelakoetara ez gaude ohituta eta nahiko berezia izan zen. Saria ez dut uste berrikuntzagatik eman digutenik. Aipatzen zen Bizi Goxo eta Izar Leku aparduna, baina uste dut gehiago dela lan egiteko modu baten ondorioa. Eta beti esaten dugu: ez da bide errazena gauzak egiteko, baina bada eskertuena. Kalitatezko produktuak ekoiztea, gauza berriak bilatzea, gauzak beste modu batera egitea... Hori guztiaren ondorioa da.

Azken urteotan, Euskal Sagardoa jatorri izendapena dela eta, hemengo sagarrak garrantzia hartu du. Sagarrak hemen ekoizteak produktu berriak ekoizteko aukera eman al du?

Sagastiak leku ezberdinetan ditugu. Gehienak Gipuzkoan daude, nagusiki, Astigarragan, Tolosan eta Errezilen; hala ere, hortik kanpo ere badaude sagasti asko. Baita Nafarroan ere, Doneztebe inguruan. Urte batetik bestera ekoizpena asko aldatzen da eta kopuruan diferentzia handia dago uzta askoko edo gutxiko urtea bada. Sagarrak hemen ekoizteak, batetik, zuk nahi dituzun barietateak lantzeko aukera ematen dizu, gertu egonda errazagoa delako; eta bestetik, kalitatea. Gertu gaude eta urte guztian sagastian bertan lanean ari gara, kontrola dezakegu, eta badakigunez zer lortu nahi dugun sagastitik, egindakoa ondo dagoenean, sagarra jaso, eta ordu gutxitan muztioa aterata eta irakiten jartzen dugu. Sagarra jaso eta kupelera iritsi arteko denbora mozten da.

Etorkizunera begira, bertako sagardo sektorea dibertsifika-tzen joango dela uste duzu?

Sagardo naturalaren etorkizuna dibertsifikazioan dago, betiere, kalitatezko produktuak ekoizten badira. Horrek ekarriko du jendeak produktu berriak dastatzea eta, esan bezala, hortik hurrengo saltoa izango litzateke sagardo naturalera iristea.

Nola irudikatzen duzu etorkizuneko sagardoa eta sagardotegia?

Guretzako enoturismoa oso garran-tzitsua da, gehienbat bisitak, horrek aukera ematen digulako erakusteko zer egiten dugun etxe barruan. Halere, argi daukagu zein den gure bidea: sagardoa ahalik eta hoberen egitea, gero kontsumitzaileak goza dezan. Bisitak gure jarduera nagusi horren osagarri bat dira, ez dira inoiz izango ardatza. Txotxa ere osagarria den bezala. Marketin tresna bat da: jendea gure etxera dator, zer egiten dugun kontatzen diogu, gure produktuak probatzen ditu, otordua ematen diegu ahalik eta hoberen, ahalik eta maila altuagoko produktuekin. Hortik kanpo egiten ditugun bisitak helburu berarekin dira: erakutsi, produktuak upategitik kanpo kontsumitzeko.