DONOSTIA – Pandemiaren urtearekin alderatuta, Gipuzkoa, Araba eta Bizkaiko txikizkako merkataritza-sektoreak hiru puntu eta erdi baino gehiagoko salmentak izan zituen prezio konstanteetan iaz. Hala, sektoreko salmentak ere ehuneko hiru puntu baino gehiago igo ziren. Datu positibo horiekin batera, azpimarratzekoa da euskal merkataritzak bere jardueran covid-19aren pandemiaren ondorioak jasaten jarraitzen duela, non jarduera urtearen bigarren erdian normalizatzen hasi zen. Horiek dira Merkataritzaren Euskal Behatokiak, Enfokamerrek, egindako txostenaren ondorio nagusietako batzuk.
Hala, azterlan hori euskal merkataritzaren egituraren azterketa sektoriala da, establezimenduen, enpresen, merkataritza-dentsitatearen, enpleguaren eta salmenten urteko bilakaeraren bitartez. Ikerketan bildutako 2021eko datu nagusiek beste ezohiko ekitaldi bat egiten dute, non euskal merkataritzak bere jardueran covid pandemiaren ondorioak. Txostenaren arabera, Euskadiko txikizkako merkataritza-sektorearen salmentak %3,6 igo ziren 2021ean prezio finkoetan, aurreko urtearen aldean, Eustatek emandako datuen arabera. Sektoreko salmentak, gasolina-zerbitzuguneak kontuan hartu gabe, %3,3 gehitu ziren urte arteko tasan. Sektoreka, elikagaien salmentak %3,2 jaitsi ziren 2021ean, eta gainerako produktuen txikizkako merkataritzaren salmentak %9,8 hazi ziren, prezioen eragina kenduta. Elikagaien txikizkako merkataritzaren barruan, merkataritza espezializatua %0,8 gehitu zen eta besteen produktuen txikizkako merkataritzan, pertsonen ekipamenduan espezializatutako merkataritza %7,3 hazi zen; etxeko ekipamenduan espezializatutakoa %19,4 gehitu zen eta beste kontsumo-ondasunetan espezializatutakoa %5,8. “Afiliazioari dagokionez, zifra ia egonkor mantendu da aurreko ekitaldiarekiko: 140 pertsona gutxiago eta 134.610 afiliatu gehiago EAE osoan; lurraldeka banatuta, 18.956 Araban, 73.694 Bizkaian eta 41.960 Gipuzkoan. Euskal Autonomia Erkidegoko Txikizkako Merkataritzan Gizarte Segurantzan 82.130 afiliatu zeuden 2021ean, hau da, 2020an baino % 0,63 gehiago eta, termino absolutuetan, 512 gehiago”, azaldu zuten Eurko Jaurlaritzatik datuak ematerakoan.
Era berean, txostenetik azpimarratu behar da Euskadin guztira 36.679 establezimendu daudela. Handizkako 10.500 saltoki inguruk eta txikizkako ia 26.190 saltokik banatzen dituzte. Bizkaian handizkako merkataritza da nagusi. Araban, aldiz, automozioaren sektoreko merkataritzaren eta establezimenduen pisua. Gipuzkoan, bestalde, txikizkako merkataritza da EAEko batez bestekoa baino ehuneko bi puntu handiagoa duena. “Azpisektoreen araberako egiturak ia ez du alde esanguratsurik hiru lurralde historikoetan. Gipuzkoan, Pertsonaren ekipamenduko txikizkako merkataritzak pisu handiagoa du, eta Bizkaia nabarmentzen da elikaduraren azpisektorean. Bestalde, Araba da online salmentara bideratutako negozioen ehuneko handiena duen lurraldea, eta azpimarratzekoa da azpisektore hori hiru lurraldeetan hazi dela 2020aren aldean”, azpimarratu zuten.
Bestalde, Euskadiko merkataritza-dentsitatea mila biztanleko 16,57 saltokikoa da: 10,43 txikizkako saltokiei dagokie, 4,67 handizkako saltokiei eta 1,46 automobilgintzaren sektoreko saltokiei. Datu hori lurralde bateko mila biztanleko saltoki kopuruaren neurtzen da. “Arabako merkataritza-dentsitatea mila biztanleko 14,31 saltokikoa da; Bizkaian 16,89 da, eta Gipuzkoa da merkataritza-dentsitate handiena duen lurralde historikoa, mila biztanleko 17,10 saltoki baititu”, esan eta ondorioztatu zuten: “Euskal merkataritza-ereduak desberdintasunak izaten jarraitzen du Europako joerarekiko, estatu kide gehienetan merkataritza-dentsitate txiki samarra baitu. Eurostatek argitaratutako 2019ko datuekin alderatuta, Euskadiko merkataritza-dentsitatea Europakoa baino 4,04 puntu handiagoa da. EINek Espainia osorako 2020rako emandako datuen arabera, Euskadi Espainiako batez bestekoaren azpitik dago, hau da, 18,09 saltoki mila biztanleko”. Azken finean, txosten horiek erakusten dute merkataritzaren sektoreak kolpe handia hartu zuela pandemian. Izan ere, koronabirusak ia sektore guztiak jo zituen aisiarekin batera (batez ere herritarren osasuna), baina ekonomiaren arloan merkataritzak eta ostalaritzak kolpe ekonomiko handia hartu zuten. l
