Hartz polarrak itsas izotzetako animaliak dira, baina geroz eta luzeagoak diren uda artikoetan lur lehorrean denbora gehiago igarotzera behartuko dituzte, non ez den oso gertagarria denboraldi luzez bizitzera egokitu ahal izatea, eta, are gehiago, inanizioz hiltzeko arriskua ere badute.
Nature Communications-ek astearte honetan argitaratu duen ikerketa batek 20 alerekin jarraitu zuen, kamerak eta GPSa dituzten lepokoekin, hiru astez lurrean, Hudson badiaren mendebaldeko eskualdean (Kanada), non klimaren berotzeak hartzei eragiten dien, Artikoko beste eskualde batzuetan baino erritmo azkarragoan.
Lehorreko aldian, itsas izotzik ez dagoenean, foka polarrak, energia gehiena lortzen dutenak, beren irismenetik kanpo daude.
Ikerketak iradokitzen duenez, "hartzek ez dute portaera- eta energia-estrategiarik, udan lurrean pisua galtzea saihesteko erabil dezaketenik, eta handiagoa izango da denbora gehiago igarotzen dutenean", esan dio EFEri ikerketaren egile nagusiak, Anthony Paganok, Estatu Batuetako Institutu Geologikoko Alaskako Zientzia Zentroko kideak.
Lurreko elikadura ez da nahikoa
Nahiz eta animalia horiek "beren portaeran plastikotasun nabarmena erakusten duten, oraindik ere hiltzeko arriskua dute", gosez, itsas izotz artikoa gutxituko dela aurreikusten baita. Izan ere, lanak iradokitzen du lehorrean lortzen duten elikagaiak ez diela energia nahikoa ematen denbora gehiago irauteko, inanizio egoera batera iritsi baino lehen.
Aldez aurreko ikerketek frogatu zuten Hudson badiaren mendebaldean izotzik gabeko aldia hiru astetan handitu zela 1979 eta 2015 artean. Hartzak -komentatu zuen Paganok- orain 130 egun lehorrean daude batez beste, lehengo 100 edo 110 egunen aldean.
Berotegi-efektuko gasen emisio-egoeren arabera, "litekeena da" hamarkada bakoitzean itsasotik kanpo bost eta hamar egun artean egotea.
Hartz polarrek lehenago zapaldu behar dutenez lurra, murriztu egiten da normalean bizirauteko behar duten energia gehiena eskuratzen duten aldia, eta itxaropenaren arabera, ziur asko, "areagotu egingo da inanizioa, bereziki nerabeen eta txakurkumeak dituzten emeen artean".
Ikertzaileek hartzak behaketa-aldiaren aurretik eta ondoren pisatu zituzten, abuztutik irailera bitarteko hiru astetan, beren energia-gastua neurtzeaz gain.
Etzatetik igeri egitera irtetera
Animaliek energia-erreserbak mantentzeko hainbat estrategia erakutsi zituzten, adinetik, sexutik, ugalketa-etapatik (haurdun zeuden emeak barne) edo hasierako koipe-mailetatik independenteak zirenak.
Portaera desberdinak izan arren, 20 animalietatik 19k "gorputz-masa kantitate antzekoak" galdu zituzten, batez beste kilogramo bat egunean.
Ar heldu asko energia gordetzeko etzan ziren, hibernazioaren antzeko erritmoan kaloriak errez, baina % 70 lehorreko elikagaien bila ibili zen, hala nola baiak, belarrak eta hegazti eta karibuen gorpuak.
Eme heldu batzuek denboraren % 40ra arte eman zuten janari bila, eta elikagaiek onura energetikoren bat eman bazieten ere, energia gehiago gastatu behar izan zuten horiek eskuratzeko.
Hiruk distantzia luzeak egin zituzten igerian, 175 kilometro ur zabaletan, eta han bik itsas ugaztunen gorpuak aurkitu zituzten, baina ezin izan zituzten elikatu igerian ari ziren bitartean, ezta lehorrera eraman ere.
Bat bakarrik gizendu zen lehorrean hildako itsas ugaztun batekin estropezu egin ondoren.
Ez dira hartz arreak
Paganok adierazi zuenez, zaila da zehaztea gosez zenbat denboraz hil daitezkeen, gorputzaren tamainaren eta egoeraren araberakoa baita. Hala ere, aurreko ikerketen arabera, ar helduak "inanimazioz hilko lirateke udako baraua 180 egunera igoko balitz".
Izan ere, hartz polarrak "oso desberdinak dira arreen aldean", adierazi du Charles Robbins Washingtongo Estatu Unibertsitateko kideak. Hiru metro eta 1.500 kilo baino gehiagoko pisua izan dezakete, eta lehorreko ahaideek, berriz, bi metro eta 800 kilo.
Masa handi horri eusteko, hartz polarrak, "beroki zuridun hartz arreak ez direnak", gehitu zuen Robbinsek, foken energia-koipe aberatsaren mende daude, izotzean hobeto ehizatzen baitute.
Hurrengo helburua da datu horiek erabiltzea aurreikusten den itsas izotzaren galeraren ondorioak iragartzeko, banaketa-eremuaren zati batzuetan hartz polarren populazio espezifikoen ugalketan eta biziraupenean.