Hamar emakumetik batek endometriosia du, gaixotasun "ikusezina eta gutxietsia", eta erasandakoek garaiz antzemateko eskatzen dute.
Ohar batean adierazten du hori duela gutxi sortu den Nafarroako Endometriosi Elkarteak (ASENNA), astearte honetan gaixotasun horren nazioarteko eguna dela eta. Hori hobeto hautemateko, beharrezkoa da "osasun-langileen prestakuntza handiagoa, lehenbailehen antzeman ahal izateko, eta, batez ere, gizarte-mailako gaixotasunari buruzko sentsibilizazio handiagoa".
Era berean, Nafarroako elkarteak diziplina anitzeko unitateak sortzearen aldeko apustua egin du, horiek tratatzeko; izan ere, genitalen aparatuari eragiteaz gain, beste organo batzuk ere sar ditzake, eta, halaber, sendagaiak behar izan ditzake minerako edo, are, eten gabeko minak eragindako depresiorako.
Azaldu dituzte, halaber, gehiegizko erregela-minarekin nahasten diren iturriak, eta diagnostikoa zazpi urte atzeratu dute, batez beste, baina gaixotasun ginekologiko ohikoenetako bat da, eta emakumeen eta nerabeen % 10i baino gehiagori eragiten die.
Patologia hori ikusaraztea da ASENNAren helburua, "ezkutuko kasuak desagertarazteko" eta kaltetutako pertsonei laguntzeko, endometriosia kronikoa dela azaltzen baitu. Arrazoi jakinik gabe, endometrioa, umetokia inguratzen duen ehuna, sutu eta hazi egiten da kanpoan, eta beste organo batzuei atxiki dakieke. Zenbait sintoma eragiten ditu, hala nola, abdomeneko ondoeza errepikariak, gehiegizko koskak eta menstruazioko mina, ugalkortasun-arazoak.
ASENNAko lehendakari Nerea Barbak azaldu duenez, gaixotasun hori modu desberdinean garatzen da pertsona bakoitzaren arabera, eta, presentzia handia izan arren, "ezezaguna, ikusezina eta gutxietsia" izaten jarraitzen du. Izan ere, askotan, hilekoaren min handien ondoren mozorrotzen da, eta emakume batzuek nahiago dute beldur hori jasatea, inguruan kexaka aritzera baino".
Isiltasun horrek, eskuarki, diagnostikoa luzatzen du, mina zabaldu eta gaixotasuna fase aurreratuetan dagoen arte, eta horrek osasunari dagozkion konplikazioak sortzen ditu. Diagnostiko hori, gainera, konplikatu egiten da, ez baita probarik aurkitzen, beste gaitz batzuk baztertu eta kisteak bezalako irregulartasunak aurkitu ondoren iristen baita.
"Gehiago ezin duenean, kontsultara joaten da pazientea, ginekologo batek, tumoreren bat aurkitu ondoren, aurkitu arte. Baina, ordurako, minak bere eguneroko bizitza zaildu dezake, eta ehuna zabalduago egon daiteke, tratamendua konplikatuz", azaldu du Barbak, hamarkadetan tratamenduan aurrerapenik egon ez dela azpimarratu baitu.
"Ez dago sendabiderik, gaixotasuna geldiarazten saiatzeko modu bakarra da, hala nola hormona-tratamendua eta, funtzionatzen ez duenean, ehun hori guztia kentzeko kirurgia. Baina emakume gehienek (%40 eta %50 artean), baita ebakuntza egin dutenek ere, berriro ere gaixotasuna izaten dute urte batzuetan", erantsi du ASENNAko idazkari Esperanza Cirizak.
Gainera, patologia hori, kasu larrietan, ezgaitzailea izan daiteke, eta ezgaitasuna sor dezake; izan ere, emakume batzuei "eguneroko jarduerak egitea eragozten die, eta batzuetan morfina duen mina kontrolatzeko tratamendua hartzera behartzen ditu", azaldu du Nerea Osések, ASENNAren sortzaileak.
Horregatik guztiagatik, elkarteak detekzio goiztiarraren alde egiten du, endometriosia geldiarazteko tresna nagusia den aldetik. Izan ere, endometriosiak osasun-langileen prestakuntza handiagoa izango luke, lehenbailehen detektatu ahal izateko, eta, batez ere, gizarte-mailako gaixotasunari buruzko sentsibilizazio handiagoa.
