Bost egun barru 13 urte beteko dira ETAk jarduera terrorista behin betiko utzi zuela iragarri zuenetik. Aitortu behar dut ahaztu egin ditudala non nengoen eta zer egiten ari nintzen baina garbi gogoratzen dut zer sentitu nuen: amorrua, amorrua handia, eta arintzea neurri berean, eta gero, atzera bueltarik ez zegoela sinesteko premia bizia. Horretan datza itxaropena, batzuetan pitzatu egiten dela sentitu arren. Argi eta garbi daukat ETAren osteko garai hau errealitate atzeraezina dela, eta pazientzia eta eskuzabaltasuna balio ukaezinak direla bizikidetza eta etorkizuna finkatzeko. Baina inoiz ez duintasunaren gainetik, ezta ahantzearengandik ere. Izan ere, gizartearen zati bat, eta ez gutxi eragile politikoak, jada garaituta dagoen ETAren biktimez baliatzen jarraitzen dira: batzuk, haien errekonozimendua ukatuz, haien mina amortizatutzat joz, beharrezko gaitza balitz bezala, joandako ura; eta beste batzuek joko zikina eta apustu politiko kirastu bat atsedenik gabe elikatzen, ETA tresna errepikari bihurtuz, etekinak ematen dizkiela edo komeni zaiela uste dutenean. Lotsagabekeria hori, ezinezkoa iruditu arren, oraindik urrats bat harago joan daiteke: ETAren biktimak helburu partikular baterako erabiltzea, kosifikatu eta ikuskizun erdeinagarri baten parte egitea. Adibide bat? Diputatuen Kongresuko gobernuaren kontrolaren azken saioan PPren bankadako protagonista izan zena, barre eta keinu histrionikoen artean biktima sozialisten argazki-kollage bat erakutsiz, antza denez, bigarren mailako biktimatzat hartuak. Aldi berean, haientzat lehen mailako den biktima bakarra Feijoo-ren ondoan eseritzen dute, ukiezina, ia-ia garaikur gisa erakutsia. Azkenean, Marimar Blanco komenigarrizko panpina hautsi bihurtzea lortu dute, hau tristura, hau lotsa…
ETAren biktimen oroimenak eta izen onak ez dute horrelakorik merezi, zitalkeria da. Eta zitalak dira biktimak ordezkatzeko eta haien memoria eta duintasuna defendatzeko eskubidea beretzat eta esklusiboki bereganatzen dutenak. Zorrotza ni? Jakina!