Azti zentro teknologikoak koordinatu du Ekosistemetan Oinarritutako Itsasoko Espazio Plangintza Ebaluatzeko Tresna (EB-MSP Assessment Tool) izeneko tresna bat garatu duen azterlana. Tresna horrek itsas sektoreen garapen iraunkorra eta itsas biodibertsitatearen kontserbazioa sustatzen ditu.
Tresna horren eraginkortasuna Nature argitaletxearen Communications Earth & Environment aldizkari ospetsuan argitaratutako ikerketa batean frogatu da. Azterketa honek itsas kudeaketarako "ikuspegi aurreratua" eskaintzen du, eta hori "funtsezkoa da garapen ekonomikoaren, giza ongizatearen eta itsas biodibertsitatearen babesaren arteko oreka mantentzeko", adierazi dute Aztitik.
Itsas espazioa antolatzeko prozesuaren faseetan kudeaketa ekosistemikoko praktikak integratzeko metodo estandarizatua eskaintzen du tresnak. Metodo hori bat dator Aniztasun Biologikoari buruzko Hitzarmenaren printzipioekin, eta kontserbazio orokorreko helburuak babesten ditu, hala nola Kunming-Montrealgo Biodibertsitatearen Munduko Esparruan ezarritakoak.
Aztik nabarmendu dutenez, metodoa "bereziki garrantzitsua da gaur egun, gorabidean dauden sektoreek, hala nola itsasoko energia berriztagarriek, akuikulturak eta itsas turismoak, itsas baliabideak eta itsas espazioa gero eta gehiago eskatzeak giza jardueren kudeaketaren ikuspegi integratua eskatzen baitu".
Tresnak itsas espazioaren erabilerak antolatzeko planen ebaluazio xehatua eta banakatua egiteko aukera ematen du, alderdi kritikoak identifikatuz eta kudeaketa eraginkorrerako ekintza zehatzak proposatuz.
"Tresna honek planen ebaluazio estandarizatua ahalbidetzen du, eta ziurtatu egiten du planak paperean egoteaz gain, kudeaketa moldagarria ahalbidetuko duten ekintza neurgarrien bidez inplementatuko direla", azaldu du Ibon Galparsoro ikerketa koordinatu duen AZTIko adituak.
Horrela, "ingurumen, gizarte, ekonomia, gobernantza eta parte-hartze prozesuak behar bezala kontuan hartu diren ebaluatzen laguntzen du tresnak, itsas espazioaren kudeaketa etengabe hobetzeko ekintza espezifikoak proposatuz", gaineratu du Galparsorok.
Mugaz gaindiko zona
Tresna horren eraginkortasuna Bizkaiko Golkoaren mugaz haraindiko eremuko itsas plan espazialen ebaluazioan aplikatuz frogatu da, Frantziaren eta Espainiaren jurisdikziopean.
Azterketan hobekuntza-alderdiak identifikatu ziren. Espainian, ingurumen, gizarte eta sektore-helburuak lerrokatzeko eta partaidetza-prozesuak hobetzeko beharra, gizartearen eta gutxiengoen sektoreen ordezkagarritasuna areagotuz erabakiak hartzerakoan.
Bestalde, Frantzian, itsas eremua partekatzeko hainbat aukera identifikatzeko beharra, itsas sektoreen eta kontserbazioko lehentasunezko eremuen espazio- eta denbora-beharretan oinarrituta, eta datu eta ezagutza berriak integratzeko mekanismoak ezartzeko beharra, plana sei urtean behin berrikusi aurretik.
Bi herrialdeetako planetan, klima-aldaketak sistema sozio-ekologikoan dituen ondorioak eta itsas sektoreetan duen eragina kontuan hartzeko beharra antzeman da, bai eta gobernantzaren egitura eta ekosistema-prozesuen ezagutza hobetzeko beharra ere.
"Metodologia hau errepikagarria da eta testuinguru geografiko ezberdinetara egokitu daiteke, eta hori ezinbestekoa da gure ozeanoak babesteko nazioarteko lankidetzarako", adierazi du Aztiko ikertzaileak.
Azkenik, adierazi du garatutako tresnak "onarpen ona" duela "komunitate zientifikoaren aldetik eta MarinePlan proiektuaren esparruan aplikatzen ari den Europako hainbat herrialdetako itsas plangintzako arduradunen aldetik". "Erabilera testuinguru geografiko zabalago batera zabaltzeko asmoa dugu", amaitu du.
