Ikerketa baten arabera, klima aldaketak 2100era arte hirukoiztu ditzake beroak eragindako heriotzak Europan

Europako Batzordearen Ikerketa Zentro Bateratuak egindako ikerketaren ondorioek nabarmentzen dute beroketa globala mugatzeko politikak indartu behar direla, eta, horrela, gizarteko eskualde eta kide kalteberak babestu behar direla tenperaturak igotzearen ondorioetatik.

Azken urteotan, Europak udarik beroenetako batzuk izan ditu, eta heriotza-tasa altuekin batera gertatu dira. Muturreko tenperaturengatik hiltzeko arrisku handiagoa dute adinekoek, eta, aurreikuspenen arabera, zahartzarora iristen diren pertsonen kopuruak gora egingo du denborarekin.

Europan tenperatura beroek eta hotzek eragindako heriotzei buruzko aurreko azterketa gehienek ez zuten ia xehetasunik tokian-tokian, edo herrialde jakin batzuen ebaluazio sakonak ziren, batez ere Mendebaldeko Europakoak. Azterketa hau Europa osoko tenperatura bero eta hotzek gaur egun eta etorkizunean izango dituzten osasun-arriskuen lehen azterketa sakona da, eta herrialdeen barruko eskualdeetan izango duten eragina aztertzen du.

HERIOTZA GEHIAGO HOTZAGATIK ETA BEROAGATIK

Oro har, 3 ºC-ko berotze globalarekin (gaur egungo klima-politiketan oinarritutako gehieneko zenbatespena), beroarekin lotutako heriotzen kopurua 43.729tik 128.809 hiltzera igo liteke Europan mendearen amaieran. Agertoki berean, hotzak eragindako heriotzak (gaur egun, beroak eragindakoak baino askoz ere handiagoak) handiak izango lirateke oraindik: 363.809 heriotzatik 333.703ra jaitsiko lirateke 2100erako.

"Gure analisiak erakusten du hotzak eta beroak eragindako heriotzen proportzioa izugarri aldatuko dela mende honetan zehar, Europako alde guztietan beroak eragindakoak areagotuz eta zenbait zonaldetan gora eginez. Aldi berean, hotzarekin lotutako heriotzak zertxobait jaitsiko dira, oro har. Gure ikerketak 30 herrialdetako 1.000 eskualde baino gehiago aztertzen ditu, eta, horri esker, etorkizunean biztanleriak kalterik handiena jasango duen gune beroak identifika daitezke", adierazi du Europako Batzordeko Ikerketa Zentro Bateratuko Juan-Carlos Ciscar doktoreak.

Ikerketa berriaren egileek Europako 30 herrialdetako 1.368 eskualderi buruzko datuak erabili zituzten hotzak eta beroak eragindako heriotzetan gaur egun dauden desberdintasunak modelizatzeko eta hemendik 2100era arriskuak nola alda litezkeen kalkulatzeko. Datu-multzoa —50.000 biztanle baino gehiagoko Europako 854 hiriren ezaugarri epidemiologiko eta sozioekonomikoak aztertuta sortutakoa— hainbat adin-talderentzat (20 urtetik 85 urtera bitartekoentzat) eskualdeko heriotza-arriskua modelizatzeko erabili zen.

Beroketa globaleko lau mailatan (1,5 C, 2 C, 3 C eta 4 C) tenperaturarekin lotutako egungo eta etorkizuneko heriotzen zenbatespenak egin ziren, 11 klima-eredu desberdinen konbinazio bat erabiliz.

Ikerketaren arabera, tenperatura beroek eta hotzek 407.538 heriotza eragiten dituzte urtean Europa osoan; horietatik 363.809 hotzarekin lotuta daude, eta 43.729 beroarekin:

Hotzak eragindako heriotzak handiagoak dira Ekialdeko Europan eta Baltikoko herrialdeetan, eta baxuagoak Erdialdeko Europan eta Hegoaldeko zenbait tokitan, 100.000 biztanleko 25 eta 300 heriotza arteko tasekin.

Beroarekin lotutako heriotzak 0,6 eta 47 artean daude 100.000 pertsonako; tasarik baxuenak Erresuma Batuan eta Eskandinaviako herrialdeetan daude, eta altuenak Kroazian eta kontinenteko hegoaldeko eremuetan.

3 C-ko beroketarekin, tenperaturarekin lotutako heriotzak ehuneko 13,5 handituko direla aurreikusi dute, eta horrek urtero 55.000 heriotza gehiago eragingo ditu, beroak eragindako heriotzen gorakadak bultzatuta. Heriotza gehienak 85 urtetik gorako pertsonen artean izango dira.

Gaur egun, Europan zortzi aldiz pertsona gehiago hiltzen dira hotzagatik beroagatik baino (8,3:1 erlazioa), baina aurreikusten da proportzio hori asko jaitsiko dela mende amaieran. 3C-ko beroketa globalarekin, 2100ean 2,6:1era jaitsiko dela kalkulatu dute. Aldiz, Parisko Akordioaren 1,5 ºC-ko beroketaren helburuan oinarritutako agertoki batean, proportzioa 6,7:1era jaitsiko litzateke.

BEROAK ERAGINDAKO HERIOTZAK HIRUKOIZTU EGINGO DIRA

2100erako, hotzarekin zerikusia duten heriotzek, 3 ºC-ko berotze-egoera batean, Europa osoan batez beste jaitsiera txikiak izatea aurreikusten da, eta Europako herrialde guztietan 100.000 biztanleko 29 eta 225 heriotza artean izatea. Ekialdeko Europan hotzarekin zerikusia duten heriotzen kopurua gutxitu egingo dela aurreikusten da, eta Alemania, Frantzia, Italia eta Portugalen beherakada txikiak izango direla; Hala ere, hotzarekin zerikusia duten heriotzak Irlandan (ia bikoiztu egingo dira), Norvegian eta Suedian ugarituko direla uste da, herrialde horietan guztietan 85 urte edo gehiagoko herritarren kopurua asko haziko dela aurreikusten baita.

Kalkuluen arabera, beroarekin lotutako heriotzek gora egingo dute Europako eskualde guztietan, 3 ºC-ko beroketaren pean, eta heriotza-tasak asko igoko dira; Europa osoan batez besteko tasa hirukoiztuko da, eta 100.000 biztanleko 2 eta 117 heriotza artean izango dira Europako herrialde guztietan. Espainian, Italian, Grezian eta Frantziako zenbait tokitan izango du eragin handiena herritarren berotzeak eta zahartzeak.

"Egiaztatu dugu Europan tenperatura bero eta hotzengatik gertatzen diren heriotzak nabarmen handituko direla; izan ere, klima berotu eta populazioa zahartu ahala, beroarekin lotutako askoz heriotza gehiago izatea espero da, eta hotzak eragindako heriotzak, berriz, pixka bat baino ez dira jaitsiko. Gure ikerketak, halaber, hurrengo hamarkadan tenperatura altuengatik hiltzeko arriskua izugarri handituko den puntu kritikoak identifikatzen ditu. Eremu horiek eta muturreko tenperaturen arriskua gehien jasaten duten gizarteko kideak babesteko politika espezifikoagoak garatzeko behar kritikoa dago", zehaztu du David Garcia-Leonek, Europako Batzordeko Ikerketa Zentro Bateratukoak ere.

Muga batzuk onartzen dituzte egileek. Emaitzak hiriguneetako biztanleen datuetan oinarritzen dira (estres termiko handiagoa jasaten dute, batez ere beroa, landa-eremuetakoek baino), eta horrek esan nahi du estimazioak gehiegizkoak izan daitezkeela. Emaitzek ez dituzte kontuan hartzen sexua, etnia edo bularreko haurrengan (beste talde ahul bat) dituzten eraginak.