Euskadin kontabilizatutako 284 epaileetatik 17k bakarrik dute maila eta "ahozko judizioa aurrera eramateko gaitasuna" euskaraz, Jaime Tapia magistratuak adierazi duenez, eta 2020ko datuen berri eman du, urte honi dagozkion datuen "antzekoak" izango direla uste baitu.

Tapia izan da astelehen honetan Bilbon parte hartu duenetako bat, Sabino Arana Fundazioak Justizia Administrazioan euskararen erabilerari buruz egin duen jardunaldian. Aitor Esteban EAJko diputatuak ere parte hartu du.

Bere hitzaldian, Tapiak azaldu du gaur egun Justizia Administrazioak badituela euskaraz lan egiteko baliabideak —digitalak, itzultzaileak, adimen artifiziala...—, nahiz eta prozesuak moteldu.

Hala ere, euskarazko ahozko epaiketak egiteko "gainditu gabeko oztopo bat" dagoela adierazi du: "Epaile gutxik dakite euskaraz eta epaiketa osoa egin dezakete".

Emandako datuen arabera, 284 epailetatik 17k baino ez dute lortzen ahozko epaiketa euskaraz egiteko gaitasuna ematen duten goi-mailako hizkuntza-eskakizunak. Guztira 46 epailek dute 1. HE egiaztatuta eta beste 15ek 2. HE, batez beste.

Egoera ez da hobetzen Fiskaltzan

Esan duenez, egoera "ez da hobea" Fiskaltzaren ordezkarien eta euskal abokatuen artean. 205 abokatuk baino ez dute euskararen ezagutza egiaztatua.

Era berean, 112 fiskaletatik 9k baino ez zuten hizkuntza-eskakizuna eta hiruk bakarrik zuten 3. HE maila altua, eta bakar batek ere ez zuen lortu 4. HE altuena.

Tapiaren aburuz, agintari publikoek, agintari judizial eta fiskalek eta Estatuko Gobernuak "borondate gutxi erakutsi dute" gaztelania ez den Justizia Administrazioan beste hizkuntza bat erabiltzeko, eta "horretarako behar diren aldaketa juridikoak ez dira egin".

Haren iritziz, egoera aldatzeko beharrezkoa da "benetako euskalduntze-prozesu bat", betebeharrik ez dakarrena, baina "ordaindua izateko bermeak dituena" kaltetuentzat.

Gainera, magistratuak adierazi du Justizia Administrazioan euskara bultzatu nahi bada, "ezinbestekoa" dela legeak aldatzea, bi hizkuntzak, euskara eta gaztelania, "maila berean" egon daitezen.

Justizia-administrazioan euskaldunen hizkuntza-eskubideen bermeari dagokionez, esan du "kasu batzuetan euskararekiko jarrera ez dela egokiena izan", baina esan du "oztopo juridikoak gainditu egin daitezkeela, nahiz eta prozesu baten zati izan".

Esan duenez, "oso epaile gutxik hitz egiten dute euskaraz eta hor arazo handi bat dago".