Argiaren faktura % 18 igo da azaroan, eta 2023ko otsailetik garestiena da

Izan ere, azaroa izan da, 104,43 euro/MWh-rekin, argiaren handizkako preziorik altuena izan duen hilabetea 2024an, ekoizpen eoliko eta nuklear txikiagoa izateagatik. Horren ondorioz, gasaren ziklo konbinatuak gehiago erabili behar izan dira, eta erregai horren prezioak, gainera, nabarmen egin du gora.

Horri gehitu behar zaio 2024 honetan behera edo behera egin dutela zergen beherapenek, horien artean BEZarenak, Gobernuak aplikatu zituenak Ukrainako gerrak eragin zituen prezioen igoerek kontsumitzaileengan zuten eragina apaltzeko.

64 euro batez beste

Merkatuen eta Lehiaren Batzorde Nazionalaren (CNMC) simulatzailearen arabera, 4,4 kilowatt orduko (kW) potentzia kontratatua duen eta puntako ordutegian 60 kilowatt orduko (kWh) hileko kontsumoa duen kontsumitzaile baten argindarraren ordainagiria, lautadan 70 kWh eta haranean 120 kWh hileko kontsumoa baino % 18,34 handiagoa da, urrian % 18,13 handiagoa eta urrian % 18,13 handiagoa.

Urtean 600 euro baino gehiago

Kontsumitzaile mota horrek 564 euroko faktura du 2024ko lehen hamaika hilabeteetan. Kontsumitzaile horrentzat, 2023. urte osoko faktura urteko 12 hilabeteei dagokien arren, 633,17 eurokoa izan zen. Murrizketa ikaragarria izan zen, 2022an 1.096,53 eurokoa izan baitzen eta 2021ean 824,55 eurokoa, elektrizitatearen prezioa izugarri igo baitzen urte horietan, bereziki Errusiak 2022ko otsailean Ukraina inbaditu zuenetik aurrera.

Urteko ordainagiririk altuena

Azaroko argindarraren ordainagiria 2024ko hilabete osoko altuena da, abuztukoa (57,19 euro) gaindituta; eta kopuru handiena 2023ko otsailetik, 64,48 eurora iritsi baitzen.

Elektrizitatearen fakturan, elektrizitatearen prezioaz gain, kostu arautuak (bidesariak eta karguak), neurketa-ekipoaren alokairua, merkaturatzailearentzako marjina emandako zerbitzuengatik eta zergak sartzen dira.

Hain zuzen ere, argindarraren prezioen igoerak merkatuan kontsumitzaileengan izan duen eragina mugatzeko, Jaurlaritzak zergak murriztu zituen, eta gero pixkanaka berreskuratu dira, hala nola argindarrari ezarritako zerga berezia edo BEZa.

BEZaren zati bat berreskuratzea

Azken horren tasa % 21etik % 5era murriztu zen, eta beherapen horretan jarraitu zuen 2023a amaitu arte; 2024an % 10era igaro zen, baina salbuespen bat ezarri zen: hilabete batean, eguneko handizkako merkatuko batez bestekoak ez bazuen 45 euro/MWh gainditzen, hurrengo hilabetean % 21eko BEZa aplikatuko zen.

Hori dela eta, martxoan, apirilean, maiatzean eta ekainean, udaberrian handizkako eguneko merkatuan prezioak izugarri jaitsi zirenez —apirilean hileko gutxieneko historikoa lortu zen, 13,67 euro/MWh—, % 21eko BEZa aplikatu zen.

Hilabete horietan, fakturak 44,85 eurokoak izan ziren martxoan, 42,1 eurokoak apirilean, 47,13 eurokoak maiatzean eta 52,51 eurokoak ekainean; azken hilabete horretakoa uztailekoa baino handiagoa izan zen, 52,17 eurokoa izan baitzen.

Ezer aldatzen ez bada, 2025ean % 21eko BEZa berreskuratuko da osorik elektrizitatearen fakturan; 2024an, berriz, % 10ekoa izan da, lehen aipatutako hilabeteetan izan ezik.

KTBP edo tarifa arautuaren erreforma

Gainera, 2024an aplikatu da lehen aldiz Kontsumitzaile Txikientzako Borondatezko Prezioaren (KTBP) erreforma, tarifa arautua izenez ezagutzen dena, eguneko handizkako prezioak fakturaren kontsumo-terminoan zuen pisua murrizteko, % 100ekoa baitzen.

Urtarrilaren 1etik aurrera, KTBParen % 75 eguneko prezioak zehazten du, eta % 25 gerokoen merkatuak. Azken ehuneko hori % 40ra igoko da 2025ean, eta % 55era 2026an.

KTBParen erreformaren helburua, Gobernuak Bruselarekin hartutako konpromiso bat izateaz gain (elektrizitatea sortzeko gasaren prezioaren muga baimendu zenean), tarifa hori duten bezeroei (8,6 milioi kontsumitzaile dituzte) merkatuaren hegakortasunarekiko esposizioa murriztea zen.

Gizarte-bonua

Horien artean, bonu sozialaren onuradunak daude, eta behartuta daude tarifa bat izatera argiaren fakturan deskontu hori izateko kalteberatasun gisa kalifikatutako kontsumitzaileentzat.

KTBPa duten kontsumitzaileek eguneroko merkatuan duten esposizioa murrizteak ondorio hau du: aurtengo otsailean, martxoan, apirilean eta maiatzean, prezioak hain baxuak izan zirenez, ez zuten etekinik atera, batez beste, pisua % 100ekoa izan balitz bezala.

Hala ere, aurtengo azaroan bezala, 100 euro/MWh gainditzen diren hilabeteetan, ez dira pisua % 100ekoa balitz bezain kaltetuak ikusten.