Lan eta Gizarte Ekonomiako Ministerioaren behin-behineko datuen arabera, 573 langile hil ziren lan-istripuz urteko lehen bederatzi hilabeteetan, 2023ko aldi berean baino 49 gehiago, hau da, %9,4 gehiago.
Istripu hilgarri gehienak infartuek eta garuneko isuriek, harrapaketek eta anputazioek, langilea erortzearen ondoriozko kolpeek eta zirkulazio-istripuek eragiten dituzte.
Ministerioaren behin-behineko datuen arabera, lanean hildakoak izan ziren istripuak %8,1 igo ziren urteko lehen bederatzi hilabeteetan, 466 hildako erregistratu baitziren, 2023ko aldi berean baino 35 gehiago; heriotza eragin zuten in itinere izandako ezbeharrak, berriz, %15,1 igo ziren, eta guztira 107 pertsona hil ziren, 2023ko urtarriletik irailera bitartean baino 14 gehiago.
Lanean hildakoak eragin dituzten istripuen artean, zerbitzuen sektoreak izan du hildako gehien (239), 2023ko urtarriletik irailera bitartean baino %17,2 gehiago.
Iazko lehen bederatzi hilabeteekin alderatuta, ezbehar hilgarrien kopurua ere igo zuen eraikuntzaren sektoreak (104 langile hil ziren, 2023an baino 12 gehiago (+%13), eta industriak (79 langile hil ziren, aurreko urteko aldi berean baino bat gehiago (+%1,3).
Nekazaritzan, ordea, behera egin zuten istripuek: 44 hildako izan ziren, 2023ko irailera arte baino 13 gutxiago (-%22,8).
%14 IGO DIRA 'IN ITINERE' EZBEHAR LARRIAK
Laneko baja eragin zuten istripuak %0,2 gutxitu ziren irailera arte, 2023ko aldi beraren aldean; guztira 467.318 ezbehar izan ziren; horietatik 403.211 lantokian gertatu ziren (-%0,6), eta 64.107 in itínere istripuak izan ziren (etxetik lanerako bidean edo alderantziz gertatzen direnak), %2,8ko urte arteko aurrerapenarekin.
Laneko estatistikaren arabera, lanaldian izandako istripu larriak 2.835 izan ziren irailera arte, %2 gehiago; in itinere izandako ezbehar larriak, berriz, %14 igo ziren, 790era arte.
Lanaldiko istripu arinak %0,6 jaitsi ziren urteko lehen bederatzi hilabeteetan, 399.910 izan ziren guztira; aldiz, arin gisa kalifikatutako in itinere istripuak %2,7 igo ziren, 63.210era arte.
46 AUTONOMO HIL DIRA LAN ISTRIPUAN, IRAILERA ARTE
Lan estatistikak, gainera, erakusten du irailera arte lan istripu batean bizia galdu zuten 573 langileetatik 527 soldatapekoak zirela, 2023an baino 55 gehiago (+%11,7), eta 46 langile autonomoak zirela, urtebete lehenago baino sei gutxiago (-%11,5).
Lan-istripuan hil ziren autonomoetatik, 42 lantokian hil ziren, urtebete lehenago baino 9 gutxiago, eta lau in itinere gertatutako ezbehar batean hil ziren, aurreko urtean baino hiru gehiago.
Guztira, norberaren konturako langileek baja eragin duten 24.529 lan-istripu izan zituzten irailera arte, 2023ko aldi berean baino % 4,9 gutxiago; in itinere izandako istripuak % 4,1 jaitsi ziren, eta lanaldian izandako istripuak, berriz, % 5.
Halaber, Ministerioaren behin-behineko datuen arabera, urteko lehen bederatzi hilabeteetan 413.534 istripu jakinarazi ziren laneko bajarik gabe, 2023ko epe berean baino %2,4 gutxiago.
CCOOk eta UGTk PREMIAZKO NEURRIAK ETA TALKA PLANA ESKATU DITUZTE
Bestalde, Comisiones Obreras (CCOO) sindikatuak eta Unión General de Trabajadores (UGT) sindikatuak premiazko neurriak eskatu dizkiete lan-administrazioei, irailera arte lan-ezbeharren kopuruak izan duen gorakadak izan duen bilakaera "oso kezkagarria" dela eta. Horrez gain, lan-ezbeharren aurkako txoke-plan bat negoziatzea eskatu dute, gaur egun irekita dagoen lan-arriskuen prebentziorako elkarrizketa sozialeko mahaian.
CCOOren ustez, zifra horiek "enpresetan arriskuen prebentzio eraginkor baten falta" erakusten dute. "Altuerako erorketak, harrapaketak, mugimenduan dauden objektuek eragindako kolpeak oinarrizko prebentzioarekin saihesten dira, baina nekez eraman daiteke praktikara, prebentzioaren gehiegizko esternalizazioagatik", azpimarratu du Mariano Sanz Lubeiro CCOOko Lan Osasuneko eta Ingurumen Jasangarritasuneko idazkariak.
Bi sindikatuek hildakoak eragiten dituzten istripuetan %10 inguruko igoerak "ez normalizatzea" eskatu dute, irailean izandakoak kasu, eta gogorarazi dute arrisku klasikoei, digitalizazioaren ondorioz sortzen ari diren aldaketa klimatikoa gehitu behar zaiela.
Egoera honen aurrean, CCOOk lan agintariei, bai Lan Ministerioari eta baita autonomiari ere, beharrezko arau aldaketak egitea eskatu die, prebentzio legedia egungo errealitatera egokitzeko, lan baldintzak kontrolatzeaz arduratzen diren erakundeei baliabide gehiago emateko eta laneko segurtasun eta osasun arloan politika publiko aktiboak bultzatzeko.
Gainera, DANA pasatu ondoren gertatutakoaren argitan, UGTk nahi du negoziazio mahaian indarrean dagoen legedia indartzea, besteak beste, enpresek prebentzioaren arloan dituzten betebeharrak eta eguraldi txarra dagoenean langileek dituzten eskubideak garatuko dituena.
