Hiru euskal ontziolek bederatzi ontzi dituzte zorroan gaur egun, horietatik bost aurten bertan itxita, eta horrek lan karga dakar 2026ra arte. Euskal itsas sektoreak 2024an fakturazioa % 2 baino gehiago haztea aurreikusten du, 2023an itxi zuenarekin alderatuta. Sarai Blanc Euskal Herriko Itsas Foroaren (FVM) zuzendariak Europa Press agentziari eskainitako elkarrizketa batean egin ditu estimazio horiek, eta Eusko Jaurlaritza berriarekin “Euskadik itsasoari gehiago begiratzea” espero dutela esan du.
Euskal Autonomia Erkidegoko itsas sektorea 200 enpresak baino gehiagok osatzen dute, 14.000 pertsonari ematen diete lana eta urtean 3.300 milioi euroko fakturazioa dute, 2022an baino % 2 gehiago; izan ere, urte horretan % 18 hazi ziren aurreko ekitaldiarekin alderatuta. Euskal Herriko Itsas Foroak sektorearen %90 ordezkatzen du, gutxi gorabehera. 2024rako aurreikuspenak, sektoreak berak adierazitakoaren arabera, fakturazioa handitzea da; izan ere, FMVri lotutako industria-sareari egindako inkesta baten arabera, enpresen % 60k 2024an 2023an baino gehiago fakturatzea aurreikusten dute, eta % 30ek maila berei eustea espero dute.
Hain zuzen ere, Sarai Blancek adierazi du 2024an iaz fakturazioan lortu zuten %2ko hazkundea gainditzea espero dutela. Azaldu duenez, sektoreak urte “oso onak” izan ditu, eta 2023koa ere bai, nahiz eta inflazioaren eraginez hazkundea aurreko ekitaldikoa baino txikiagoa izan zen. “Aurten fakturazioan eta zorroan haztea espero dugu, eta euskal itsas industria munduko liderretako bat izatea”, gaineratu du. Enpleguari dagokionez, enpresa gehienek (%60) aurten plantillei eustea espero dute, eta %36k langile gehiago hartzea aurreikusi dute. Bestalde, %57k eskaera zorroa handitzea espero dute, eta %36k antzekoa izango dela esan dute.
Euskal ontziolak
Euskal ontziolen kasuan, “industria osagarri guztiaren traktore” baitira, gaur egun bederatzi ontzik osatzen dute haien zorroa, eta horietatik bost 2024an itxitako kontratu berriak dira; beraz, Blancek dioenez, itxaropenak “positiboak” dira urte honetarako, eta 2025 eta 2026rako lan karga bermatuta dute. Gainera, ziur agertu da kontratu gehiago iritsiko direla ekitaldi honetan. Iaz, Euskadiko ontzigintza sektoreko ontziolen fakturazioa –Zamakona, Murueta eta Balenciaga– 160 milioikoa izan zen, 2022an erregistratutakoa baino zertxobait txikiagoa, eta, ekitaldi horretan, 200 milioi baino gehiagokoa izan zen. Zehazki, 2017tik 1.100 milioi baino gehiagora igo da hiru ontziola horien fakturazioa.
Bestalde, Sarai Blancek azpimarratu du sektorea “argi eta garbi nazioartekotuta” dagoela eta Euskadik itsas industria oso “indartsua” duela eta “nazioartean oso berritzailetzat onartua, esperientzia luzekoa eta neurrira egindako soluzio teknologikoak eskaintzeko gaitasun handikoa”.
Horren erakusgarri da sektoreko enpresen esportazio-ehuneko handia, batez bestekoa % 70 ingurukoa baita, eta, ontziolen kasuan, ehuneko hori % 90era igotzen da. “Ontzigintzak balio ekonomiko eta teknologiko handiko proiektuak erakartzen ditu Euskadira, eta horiek ekarpen oso positiboa egiten diote merkataritza-balantzari, enpleguari eta ezagutza sortzeari”, adierazi du. Sarai Blanc-en arabera, une honetan, ontzigintzak “eduki teknologiko handiko proiektu konplexu eta merkatu-hobietan” jartzen du fokua.
Euskal Herriko Itsas Foroaren zuzendariak zehaztu duenez, etorkizunari begira, munduko flotaren deskarbonizazioa eta energia-errendimenduaren hobekuntza lortzeko teknologiak eta itsasontziak garatzea, itsas energia berriztagarrien hedapenarekin batera, “sektoreko driver handienetako” bi dira, automatizazioaz, Adimen Artifizialaren aplikazioaz eta beste teknologia batzuez gain. FMVko arduradunak adierazi du euskal itsas sektoreak, bere indarguneen artean, “industria-ehun lehiakorra, esperientziaduna eta berrikuntza-gaitasun handikoa” duela.
En Corto
Empleo
La dificultad para encontrar perfiles profesionales y atraer talento al sector en Euskadi es “uno de los mayores retos” y se percibe “como el principal problema” para la competitividad de las empresas. “Hay una escasez de profesionales para cubrir los puestos técnicos tradicionales, pero, además, el sector está en un momento de diversificación y desarrollo de nuevos nichos de mercado, como las propulsiones alternativas y la electrificación para la descarbonización del transporte marítimo, la conectividad y autonomía del buque o la eólica marina, por lo que necesita atraer talento y formar a parte de sus trabajadores con nuevas competencias”, explica Sarai Blanc.
Formación
La oferta formativa actual no satisface las necesidades del sector y están trabajando con la UPV/EHU y la Formación Profesional en el desarrollo de programas de especialización naval y offshore, que confían en que estén disponibles a finales de este año.
PERTE
El PERTE Naval ha aportado 9 millones a proyectos de empresas vascas.