Kontseiluak eta Europako Parlamentuak akordio bat lortu dute EBko arau fiskalen erreformari buruz. Pandemiak lau urte izoztuta eman ondoren, estatu kideen zorra eta defizita mugatuko dituzte berriro, baina modu malguagoan eta herrialdearen araberako egoerara egokituta.

16 orduko negoziazioaren ondoren, legegilekideek itun politiko bat itxi dute gobernantza ekonomikoaren esparruaren prebentzio-osagaiari buruz, oraindik bi erakundeen onarpen formalari lotuta dagoena, eta, behin onartu ondoren, testua EBren Egunkari Ofizialean argitaratuko da hurrengo egunean indarrean jartzeko.

Erreforma osatzen duten beste bi espedienteek, osagai zuzentzaileari buruzko erregelamenduak eta estatu kideen aurrekontu-esparruetarako baldintzei buruzko zuzentarauak, Europako Parlamentuari kontsulta egitea baino ez dute eskatzen.

Horrela, Kontseiluak eta Legebiltzarrak erreformaren helburu orokorrari eustea erabaki dute: zorraren ratioak eta defizitak pixkanaka, modu errealistan, iraunkorrean eta hazkundearen mesedetan murriztea, eta, aldi berean, erreformak eta inbertsioak babestea arlo estrategikoetan, hala nola digitalean, berdean, sozialean edo defentsan. Aldi berean, esparru berriak politika antiziklikoetarako tarte egokia eskainiko du eta desoreka makroekonomikoei helduko die.

Estatuko planak

Akordioak mantentzen du, halaber, hiriburuek egiturazko plan fiskal nazionalak aurkeztu behar dituztela epe ertainera, eta estatu kide bakoitzak lehen plan nazionalak aurkeztu beharko dituela 2024ko irailaren 20a baino lehen. Batzordeak, bestalde, zor publikoak barne-produktu gordinaren (BPG) % 60 gainditzen duen edo defizit publikoak BPGren % 3 gainditzen duen herrialdeei 'erreferentziazko ibilbidea' (lehen 'ibilbide teknikoa') aurkeztuko die. Behin-behineko akordioak estatu kideen eta Batzordearen arteko aurretiazko hautazko elkarrizketa faktikoa aurreikusten du.

Erreferentziako ibilbideak adierazten du estatu kideek nola berma dezaketen lau urteko doikuntza fiskaleko aldiaren amaieran zor publikoa beheranzko ibilbide onargarrian egotea edo epe ertainean zuhurtziazko mailetan mantentzea.

Malgutasuna

Gainera, estatu kide batek berrikusitako plan nazional bat aurkezteko eskatu ahal izango du, hura ezartzea eragozten duten inguruabar objektiboak badaude, baita gobernu-aldaketa badago ere. Erreferentziazko ibilbidean oinarrituta, EBko herrialdeek doikuntza fiskaleko ibilbidea – gastu garbiko ibilbide gisa adierazita – sartzen dute epe ertainerako egiturazko plan fiskal nazionaletan, eta Kontseiluak onartu beharko ditu. Akordioaren arabera, kontrol-kontu batek herrialde bakoitzeko gastu garbiaren ibilbide espezifikoen desbideratzeak erregistratuko ditu.

Arau berriek are gehiago sustatuko dituzte jasangarritasunerako eta hazkunderako egitura-erreformak eta inbertsio publikoak, eta estatu kideek zerga-doikuntzaren epea lau urtetik zazpi urtera luzatzea eskatu ahal izango dute, baldin eta erresilientzia eta hazkunde-potentziala hobetzen duten eta jasangarritasun fiskala babesten duten eta EBren lehentasun komunei heltzen dieten zenbait erreforma eta inbertsio egiten badituzte. Horien artean daude trantsizio bidezkoa, ekologikoa eta digitala lortzea, energia-segurtasuna bermatzea, erresilientzia soziala eta ekonomikoa indartzea eta, beharrezkoa denean, defentsa-gaitasunak garatzea.

Babesak

Gehiegizko zorra duten herrialdeek babes-arauak bete beharko dituzte, eta arau horiek, besteak beste, beren zorra urtean % 1 murriztea eskatuko diete, batez beste, zor horrek BPGaren % 90 gainditzen badu, eta urteko % 0,5, batez beste, zorra BPGaren % 60 eta % 90 artean badago. Xedapen horiek ez dira gaur egungo baldintza bezain murriztaileak; izan ere, herrialde bakoitzak zorra urtean 1/20 murriztu behar du, % 60tik gora.

Herrialde baten defizita BPGren % 3 baino handiagoa bada, baldintza hazkuntza-aldietan murriztea izango da, BPGaren % 1,5eko mailara iritsi arte, baldintza ekonomiko zailetarako gastu-koltxoi bat sortzeko. Zenbakizko beste erreferentzia-puntu batzuk ere aplikatuko dira, urte bakoitzeko defizita zenbat murriztu beharko litzatekeen jakiteko.

Gehiegizko zorra duen herrialde batek ez du % 60 baino gutxiagora murriztu beharko, planak irauten duen urteen amaieran; aitzitik, "beheranzko ibilbide onargarrian" dagoen zor bat izan beharko du.