Txistu bat eta alerta-mezu bat mugikorrean. Herritarrei berehalako arriskuez ohartarazteko sistema da, hala nola DANAez, lurrikarez, ihes arriskutsuez...
Orain arte, simulazio bat baino ez da izan Euskadin, baina Madrilen ikusi da eraginkorra dela DANA Erkidegora iritsi dela ohartarazteko.
"Giza bizitzetarako arriskua sahiestea da tresna horien helburua". Ricardo Ituarte Eusko Jaurlaritzako Larrialdiei Aurre Egiteko eta Meteorologiako zuzendariak azaldu du Euskadin bi alerta sistema mugikor daudela. Lehenengoa, ES-Alert ez dena inoiz aktibatu, eta hondamendi handietan erabiliko litzatekeena, hala nola lurrikaretan, istripu nuklearretan... gizakiarentzat "arrisku handia" ekarriko luketen gertaeretan.
Eta, bestetik, Eusko Jaurlaritzak, SOS Deiak-en bitartez, alderantzizko 112 sistema du 2020ko azarotik. Nola funtzionatzen du? Kasu horretan, larrialdi-aplikazioa mugikorrean duen pertsona orok abisu bat jasoko du alerten bidez. Hala nola uholdeak, suteak... arriskuez ohartarazteko, prebentzio-mezuekin eta kaltetuentzako gomendioekin.
Ituartek azaldu duenez, bi alarma-botoiak edo alerta-sistemak "osagarriak" dira, baina Es-Alert egoera larriagoetarako erabiliko litzateke, EAE hondamendirako.
Horixe da, hain zuzen ere, agintariek 1983ko Bilboko uholde larrietan erabiliko zuten sistema. Sistema hori joan den astean estreinatu zuten Madrilgo erkidegoan, DANA igarotzeak berehalako arriskua zekarrelako, eta, azkenean, hainbat pertsona hil ziren aurreikusitako eremutik kilometro batzuk desbideratu ondoren.
Mugikorretan mezuak jasotzeak dakarren "pribatutasun faltagatik" jasotako kritiken aurrean, Ituartek azaldu du polemika hori "errealitatetik oso urrun" dagoela.
Izan ere, sistemak ez ditu herritarren zenbakiak, berehalako arriskuren bat duen zonalde bateko telefono-antenetara konektatuta dauden mugikorrei alerta bat bidaltzen die. Horrela, adibidez, arrisku bati buruz ohartarazi behar izanez gero, mezua Malagako turista bati iritsiko litzaioke Gasteizen, adibidez, ez EAEtik kanpo dagoen euskaldun bati.
"Sistemak mezu bat bidaltzen du eremu jakin bateko telefonoetara. Telefono-antenen bidez doa, konektatuta dauden guztiek jasoko dute. Ez doa telefono zenbakien arabera, zonaka doa ", zehaztu du Ricardo Ituarte Eusko Jaurlaritzako Larrialdiei Aurre Egiteko eta Meteorologiako zuzendariak.
Horrela, Madrilen ES-Alert-en erabilera babesten du, izan ere, "hiria hondatzen zuen arrisku handi bat zegoen, azkenean ez zen erdigunean izan, baina hala izatea aurreikusita zegoen", dio, eta gogorarazi du garrantzitsuena "pertsonen segurtasuna arriskuan jartzen duenean" ohartaraztea dela.
Gauzak horrela, Euskadin, Bilbon ES-Alert-en tresna inoiz probatu ez bazen ere. Bilboko Txurdinaga eta Andramaria de Begoña auzoetako eta inguruko bizilagunek abisu simulatu bat jaso zuten: txistua jo zuten, eta mezu bat bidali zuten, herritarrei alertak emateko sistema berri horren froga baino ez zela azaltzeko.
Izan ere, simulazio hori zuzenean iritsi zen abisu-guneko antenetara konektatuta zeuden terminaletara. Horrela, sistemak herritarrei abisuak emateko "112 alderantzizkoa" osatzeko balioko du. Sistema propio hori 112 SOS Deiak app-an txertatuta dago 2020tik.
112ko alertak
Horrela, ES-Alertek ez bezala, tresna hori askotan erabili da. 2021ean, 5 aldiz aktibatu zen 112 alderantzizkoa, hainbat kasuistikorengatik; besteak beste, baso-sute bat izan zen Irunen, eta gas-isuri bat Sodupen.
2022an, maiatzaren 28an, 112 alderantzizkoa aktibatu zen Lasarten (pabiloi batzuek su hartu zuten), Astigarragako sutea zela eta. Aurten, orain arte, Mungiako sute baten kasuan bakarrik aktibatu da. Kasko Gobernuak zehaztu duenez, 112 alderantzizkoa urtero aktibatzen da arrisku kimikoagatik sirenak aktibatzeko simulakroetan, Eusko Jaurlaritzaren, AVEQ KIMIKAren (Bizkaia, Araba eta Gipuzkoa) eta AVEQ KIMIKAren laguntzarekin.
