2026ko aurrekontua atzerapenarekin hasten da, epeen zain eta laguntzarik gabe

Ogasun Ministerioak aste honetan eman du 2026ko aurrekontuak egiteko lehen pausoa. Kontu horiek epe doituei egin behar diete aurre, aurreko izapideak atzeratu egin direlako eta, oraingoz, Parlamentuaren babesa bermatuta ez dutelako.

Pedro Sanchez Espainiako Gobernuko presidenteak aste honetan berretsi du datorren urterako aurrekontu proiektu bat aurkezteko asmoa, 2023koak ordezkatzeko , horiek baitira gaur egun indarrean daudenak, bi luzapenen ondoren.

Maria Jesus Montero lehen presidenteorde eta Ogasun ministroak zehaztu duenez, kontuak "ziurtatutako babesarekin edo gabe" aurkeztuko dira, eta aurrera ateratzea lortzeko "larrua utziko" dutela gaineratu du.

Oraingoz, ezerk ez du bermatzen aurrekontuak edo aurreko izapideek babes nahikoa izango dutenik, baina ikasturte politikoa Gobernuaren keinuekin hasi da, bazkide batzuei keinu eginez, hala nola ERCrekin adostutako zor autonomikoaren kitapena onartzearekin.

Horrez gain, Salvador Illa Generalitateko presidenteak eta Carles Puigdemont presidente ohiak bilera egingo dute, baina Juntsek etorkizuneko aurrekontuei emango dien babesa aztertu ez badu ere, alderdien artean "konfiantza irabazten" jarraitu nahi du, Monterok aitortu zuenez.

Nolanahi ere, Sanchezek baztertu egin du hauteskundeak aurreratzea aurrekontua aurrera ateratzea lortzen ez badu, eta hori gertatuko balitz, gaur egun luzatuta daudenekin jarraituko lukeela adierazi du, kontuak ez direlako berez helburu bat, baizik eta hazteko eta enplegua sortzeko tresna bat.

Egonkortasun-bidearen oztopoa

Aurrekontuaren aurreko izapideak aste honetan hasi dira, kontuak egiteko agindua argitaratuta. Bertan, sailek jarraitu beharreko jarraibideak zehazten dira, eta hilabete batzuetako atzerapenarekin iristen da ohiko egutegiarekin alderatuta.

Egonkortasun-bideak ere atzerapenak izan ditu, ekainaren amaiera baino lehen aurkeztu behar baitzen eta oraindik egiteke baitago, eta horrek zaildu egiten ditu aurrekontu-epe guztiak, izapidetze propioa baitu, eta tradizionalki hainbat astez luzatzen da.

Lehenik eta behin, Gobernuak defizit- eta zor-helburuen proposamena aurkeztu behar die autonomia-erkidegoei Zerga eta Finantza Politikako Kontseiluan (CPFF) eta toki-korporazioei Toki Administrazioaren Batzorde Nazionalean (CNAL). Bertan, Ogasunak botoen erdiak ditu, eta horrek onarpena bermatzen du.

Ondoren, Ministroen Kontseiluak helburuak onartu eta Kongresura bidaltzen ditu, gastu-sabaiarekin batera, ez baita bozkatzen. Onartuz gero, Senatura pasatuko dira, eta, Goi Ganberak abalatzen baditu, behin betiko onartuko dira; bestela, Kongresura itzuliko dira.

Gaur egun indarrean dauden egonkortasun helburuak 2023ko apirileko egonkortasun programan jasotakoak dira (%2,5eko defizita 2026rako), Europako arau fiskalak erreformatu aurretik, Gobernuak ez baitzuen lortu 2025-2027 aldirako helburu berri batzuk onartzea, Juntsek autonomiei tarte handiagoa eman behar zielako.

Egonkortasun-bidea onartzen ez bada, Gobernuak beste bat aurkeztu beharko du, eta hori ere atzera botatzen bada, Bruselara igorritako azken helburuak indarrean jarraituko dute, oso zaharkituta baitaude.

Indarrean dauden helburuekin, bai helburu berriekin, bai egonkortasun-programaren helburuekin , Gobernuak aurrekontuen proiektua egin eta Gorteetara bidali beharko du, eta hori, Konstituzioaren arabera, urria baino lehen egin behar du, nahiz eta epe hori askotan urratu den.

Une horretatik aurrera hasiko da Legebiltzarreko tramitazioa, eta osoko zuzenketen bozketan izango du lehen mugarri handia, haietako batek aurrera egiten badu Gobernuari itzuliko baitzaio testua.

Aurrekontuen tramitazioa hiru hilabete inguru luzatu ohi da, eta helburua da legea behin betiko onartzea urtea amaitu baino lehen, urtarrilaren 1ean indarrean jartzeko eta, horrela, beste luzapen bat saihesteko.