Genero Berdintasunaren Indizea, soldata-arrakala, kristalezko eta zementuzko sabaiak, berdintasun planak... Izenak duena izana duelako, emakume eta gizonen arteko berdintasuna lortzeko aurrerapausoak eman ditu gizarteak azkeneko urteetan, baina ez da nahikoa. Asko dago egiteke oraindik enpresa eta erakundeetan genero-oreka erreala izan dadin. Horren inguruan hausnartzea izan da Gitalent topaketaren azkeneko jardunaldiaren xedea. Emakumearen talentua: genero oreka aukera berdintasunaren eta produktibitatearen faktore gisa izenpean, enpresa munduko eta lanbide heziketaren arloko gonbidatuek hausnarketa interesgarriak jarri dituzte joan den astean ospatutako foroan.
Hitzaldi, aurkezpen eta mahai inguruz josita, laugarren edizioko jardunaldiak hiru ekarpen nagusi utzi dizkigu: batetik, emakumeak maskulinizatutako sektoreetara ekartzeko bidean, ezinbestekoa dela erreferenteak bistaratzea arlo teknikoetara bideratutako bokazioak sortzeko; bestetik, genero-oreka enpresa eta erakundeen estrategien barruan txertatzea beharrezkoa dela, asmoetatik harago joan nahi badugu; azkenik, berdintasuna oinarritzat duten enpresak erakargarriagoak bilakatzen direla talenturentzat.
Genero Berdintasunaren Indizea emakume eta gizonen artean dauden desberdintasunak neurtzen dituen adierazlea da. Azkeneko datuen arabera, Euskadik oso ongi bat dauka, 100 puntutik 71 eskuratuz, eta Suedia, Danimarka, Frantzia, Finlandia, Erresuma Batua, Herbehereak eta Irlandaren atzetik kokatuz. Euskadiko lurraldeen arteko diferentziak txikiak dira, baina Gipuzkoak du emaitzarik onena (72,5). Guztira 31 adierazle neurtzen ditu eta Osasunarena da genero desberdineko pertsonen arteko erabateko berdintasunera gehien hurbiltzen den dimentsioa, 92,4 punturekin; desberdintasun handieneko dimentsioa, berriz, Boterearena da, 58,0 punturekin.
Izan ere, kristalezko edo zementuzko sabaiaren ondorioz, zuzendaritza arloko postuetan egoteko zailtasunak dituzte oraindik ere emakumeek. 18 dira burtsan kotizatzen duten euskal erakundeak (Azkoyen, BBVA, CAF, CIE Automotive, Dominion, Euskaltel, Faes Farma, Gestamp, Iberdrola, Iberpapel, Neinor Homes, Siemens Gamesa, Solarpack, Tubacex, Tubos Reunidos, Vidrala, Viscofan eta Vocento) eta haien gidaritzan ez dago emakumerik.
Lan arloan ardura gehiago hartzeko ezintasunean, kontziliatzeko zailtasunak zeresan handia dauka. Izan ere, Euskadin lan egiten duten emakumeek denbora gehiago ematen dute umeak zaintzen (4,6 ordu egunean), gizonezkoek baino 1,2 ordu gehiago.
Bestalde, duela aste gutxi jakitera eman denez, Euskadin emakume eta gizonen arteko soldata-arrakala urtean 7.213 eurokoa da. Azkeneko urteetan zertxobait murriztu bada ere (1,5 puntu 2015 urteaz geroztik), emakume eta gizonen soldataren arteko aldea % 22,6koa da oraindik; gizonek bataz bestez 31.790 euro irabazten dituzten bitartean, emakumeek 24.757 euro. Hori horrela, Eusko Jaurlaritzak soldata-arrakala murrizteko estrategia bat jarri du martxan (Euskadin Soldata-Arrakala murrizteko Estrategia eta Plan Operatiboa) eta 2021-2025 epeari dagokion ekintza plana definitzen ari da une honetan.
Emakume gehiago ikasketa teknikoetan
Orain arte gizonak nagusi izan diren sektoreetan emakumeak integratu daitezen, ezinbestekoa da emakumeak ikasketa teknikoetara erakartzea. Industriak, esaterako, Euskadiko BPGaren %25a osatzen du, 117.000 pertsonari lana emanez. Halere, sektore honetan dihardutenen laurdena baino gutxiago dira emakumeak (%20). Datozen hamar urteotan, berriz, euskal industriak lanpostuak betetzeko beharra izango duela kalkulatzen da. Euskadin STEAM ikasketak (ingeniaritzak, teknologiak) egiten dituzten emakumeen kopurua, ordea, %25koa da soilik, nahiz eta Unibertsitatean gehiengoa diren (%54). Lanbide Heziketako zifrak oraindik tamalgarriagoak dira: 2019-2020 ikasturteari dagokionez, gizonezkoen presentzia bikoitza da.
Zientziaren arloan, berriz, Euskadiko ikertzaileen %35a emakumeak dira, edo beste era batera esanda, Euskadin 7.000 emakume ikerlari daude. Nahiz eta unibertsitatean zifrak nahiko parekatuak dauden, ibilbide profesionalean aurrera egin ahala antzematen dira desberdintasun gehien, izan ere, zuzendaritza postuetan dauden emakume ikerlariak %25 dira bakarrik.Berdintasun planak
Erakundeetan genero-oreka erreala izan dadin, enpresen estrategien barruan egikaritzen diren ekintzak aurrera eramatea ezinbestekoa da. Berdintasun-planak tresna eraginkorra dira hori lortzeko; enpresaren diagnostikotik abiatuz, alegia, egoeraren argazkia egin ondoren, helburuak markatu eta horiek lortzeko ekintza zehatzak planifikatzea ahalbidetzen duten heinean. Ildo horretatik, Emakundek bikoiztu egin ditu aurten berdintasun planak egiteko enpresei eskaintzen dizkien diru-laguntzak, 200.000 eurotik 400.000 eurora.
Gainera, 2022 urtera begira, Berdintasun Planak dituzten euskal enpresen kopurua boskoiztu egingo da. Izan ere, legedi berriaren arabera, 50 langile baino gehiago dituzten enpresa guztiek izango dute Berdintasun Plana egiteko obligazioa.
