- Euskadik eta Kantauriko Erlaitzeko gainerako autonomia-erkidegoek (Asturias, Kantabria eta Galizia) atzo sinatu zuten Nekazaritza Politika Bateratu (NPB) berriaren inguruan 2023-2027 aldirako duten jarrera bateratuko dokumentu bat, eta Gobernu zentralari eskatu zioten kontuan har ditzala haren diseinuaren eta aplikazioaren berezitasunak.

Zehazki, beren nekazaritzaren familia-ustiapen iraunkorraren eredua onartzea defendatzen dute, eta Ministerioak arlo horretan duen orientazio “mediterraneoari” buruzko kezka adierazten dute. Arantxa Tapia Garapen Ekonomikoko euskal sailburuak eta lurralde horietako Landa Inguruneko kontseilariek agiri bateratu hau sinatu zuten telematikoki.

Jakinarazpen batean, Eusko Jaurlaritzak azpimarratu zuen Kantauriko itsasertza osatzen duten lurraldeek ezaugarri bereziak dituztela, hala nola haien ustiapenak. Kasu gehienetan, ezaugarri horiek txikiak edo ertainak dira eta izaera profesionala dute, baina batez ere familiakoak.

Gainera, nabarmendu zuenez, ekoizpen-orientazioak zerikusi handia du abeltzaintza-sektoreekin, Estatuko beste eskualde batzuekin ez bezala. Hori dela eta, lau erkidegoek NPBren Plan Estrategiko Nazionala iparraldeko nekazaritzako familia-ustiapen iraunkorraren eredu horretan oinarritzen eta onartzen dela defendatzen dute.

Testuinguru horretan, Kantauriko autonomiek Madrili eskatzen diote, jarrera “eraikitzaile eta leialetik”, berezitasun horiek kontuan har ditzala, eta kezka adierazten dute “Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioa NPB berriaren postulatuak esparru nazionalera eramaterakoan hartzen ari den orientazio mediterraneoaz”.

Hala, Ekonomia Garapeneko sailburuak nabarmendu zuen erkidego guztiek “konpromisoa eta jarrera” dutela akordio hori lortzeko, eta funtsezkoa dela “ekintza-unitate bati” begira.

Tapiak adierazi zuenez, nekazaritzan eta abeltzaintzan aritzen diren pertsonen errentarako oinarrizko laguntzan kontuan hartu behar da Kantauriko erkidegoek Espainiako batez bestekoa baino “askoz txikiagoa” dela ordainketa-eskubideak dituen azaleraren ehunekoa. Haren iritziz, desoreka hori zuzendu egin behar da, “azalerako ordainketa-sistema baterako trantsizioa egin aurreko urrats gisa”.

Madrilera sinatu eta bidalitako testuan “onartezintzat” jotzen da mahastiak, frutak eta barazkiak sartzea proposatzea —orain arte baztertu egin dira, eta Mediterraneo aldea “oso onuragarria” da—, eta, aldi berean, beste erabilera edo ekoizpen-sistema batzuetako azalerak sartzea zailtzea, hala nola zuhaixka-larreak.

Bestalde, Tapiak jakinarazi zuen, errentarako laguntzen diseinuan, ezinbestekoa dela Estatu osoan dauden errealitate desberdinak islatzea, bai agronomian bai sozioekonomikoan.

Hala, NPBren bigarren zutabean (landa-garapena), Kantauriko autonomia erkidegoen erreklamazioak Europako funtsen esleipenak gutxienez %5 gehitzea eskatzen du, “haien beharrak kontuan hartuta”.