Bingen Zupiria Kultura sailburuak iragarri duenez, gaur egun bertsolaritza “egoera onean badago ere, desagertzeko etengabeko arriskuan” dago. Zupiriak Eusko Legebiltzarreko kontrol saioan egin du iragarpena, eta azaldu du 2019an onartutako Euskal Kultura Ondarearen Legearen esparruan Euskadin izendatuko den kultur ondare higiezinaren lehen deklarazioa izango dela.
Euskaraz abestutako bertsoak bat--batean botatzeko edo inprobisatzeko arteak errekonozimendu berezi hau izango du laster. Izendapenna “datozen hilabeteetan” gauzatuko da. Zupiriak esan du bertsolaritza ondare higiezinen “adibiderik argiena” dela, “komunitateak belaunaldiz belaunaldi transmiti-tzen, kontserbatzen eta aitortzen jakin duen adierazpen bizia” baita.
Adierazpen honen bitartez, euskal kultura herrikoiaren adierazpen honen babesa eta transmisioa bultzatu nahi dela azaldu du sailburuak. Eusko Jaurlaritzak gogorarazi du gaur egun ez dakigula zein den bertsolaritzaren jatorri zehatza. Zenbait azterlanek Erdi Aroan edo historiaurrean kokatzen badute ere, lehen aipamen idatzia 1452ko Bizkaiko Foruetan agertzen da.
Hala ere, XVIII. mendearen amaierara arte itxaron behar da erreferentzia zehatzak lortzeko. Bertsolaritza komunikatzeko oinarrizko modu bat da, belaunaldiz belaunaldi transmititu dena, une bakoitzeko egoerara egokituz.
Bertsolaritza hizkuntza arruntaren oso antzeko adierazpide kulturala da, bat-batekotasuna, baliabide erretorikoak eta errealitatearen ezagutza eskatzen dituena. Eusko Jaurlaritzak adierazi duenez, gaur egun “eoera onean” badago ere, “desagertzeko etengabeko arriskuan” dagoen elementua da; izan ere, inprobisazioan oinarritzen denez, “saio bakoitza bakarra eta errepikaezina da”.
Ezaugarri horiek ─ bat datoz, Zupiriaren iritziz, 2019ko Euskal Kultura Ondarearen Legean jasotako kultura-ondare higiezinaren definizioarekin.
Gainera, Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburuak azaldu du bere saila lanean ari dela legeak kultura-ondare higiezinaren arloan ezartzen dituen beste ekimen batzuetan.
Zehazki, mota horretako elementuen inbentarioa sortuko duen dekretua idazten ari dira. Gainera, ondare higiezinen ikerketan sakontzeko dirulaguntzen deialdiak argitaratu dira. Azken programa horri dagokionez, urtean 200.000 euroko hiru deialdi egin dira, euskal kultura higiezina ikertu, transmititu, zabaldu eta susta-tzeko gune berriak sortzeko eta desagertzeko arriskuan dauden jarduerak identifikatu, aztertu, zabaldu eta babesteko.
