Gazteek soldataren %90 baino gehiago bideratu behar dute bakarrik emantzipatzeko

2024ko bigarren seihilekoko txostenak gaineratzen du gazteek ere soldataren %35 baino gehiago behar dutela, kasurik onenean, pisu partekatu batean gela bat eskuratzeko. Gainera, 102.203 gazte gutxiago bizi ziren familiaren etxetik kanpo 2023an baino.

Era berean, dokumentuak adierazten du Estatuko gazteen emantzipazio-tasa %15,2ra jaitsi dela 2024ko bigarren seihilekoan, 2006tik izandako zifrarik txikiena.

Prentsaurrekoan, Andrea González Henry CJEko presidenteak adierazi duenez, "demokrazia ezin da eraiki gazteak autonomiaz bizi, oztopo ekonomikorik gabe garatu eta oraina eta etorkizuna eraikitzeko aukerak izan gabe". Halaber, deitoratu duenez, "emantzipazioa lortzeko aukerarik ez izateak beren bizitzen gaineko kontrolik eza esan nahi du, eta horrek eragotzi egiten du erabaki autonomoak hartzea, etorkizuna bera erabakitzea eta erabat garatzea".

Generoen arabera, txostenak zehazten du emakume gazte emantzipatuen kopurua %17,7 dela, hau da, gizonena baino bost puntu gehiago. Beraz, Manuel Mejias CJEko ikerketa-teknikariaren arabera, "genero-arrakala bat dago, ziur asko baliabideen metaketarekin zerikusia izango duena, ez bakarrik errentarekin eta aberastasunarekin, baita parekatze-ibilbide desberdinekin ere".

Bestalde, 2024aren amaieran, etxebizitza libre bat alokatzeak batez beste hilean 1.080 euro balio zuela adierazi du, erregistrorik dagoenetik preziorik altuena. CJEk azaldu duenez , horrek soldatapeko gazte baten soldataren %92,3ko ahalegina eskatzen zuen, "bakarrik emantzipatzeko zailtasunak agerian uzten dituen zifra".

Etxekoen unitateari dagokionez, eskatzen zen ahaleginak (%46,8) nazioarteko erakundeek gomendatutako %30eko atalasea "nabarmen" gainditzen zuela adierazi du. Era berean, logela baten alokairuak ere muga hori gainditzen zuen, 380 euroko batez besteko prezioarekin.

Hobekuntza eskasak

Txostenak islatzen du, halaber, 2024aren amaieran Madrilek eta Kataluniak zituztela emantzipazio tasa handienak (%17,9 eta %17,6), eta Gaztela-Mantxak (%10,6) eta Andaluziak (%12), berriz, txikienak. Soldatei dagokienez, Madrilgo gazte batek batez beste 17.563 euro irabazten zituen urtean, eta Kanarietan, berriz, 11.793 euro.

Nolanahi ere, txostenaren datuek erakusten dutenez, soldatapeko gazteen batez besteko soldata %11 hazi zen urtetik urtera, eta urtean 14.046,52 eurokoa izan zen. Langabezia-tasa, berriz, %19,1era jaitsi zen, hau da, Atzeraldi Handiaren aurreko bigarren seihilekoan izandako gutxienekora.

"Hobekuntza horiek ez ziren nahikoak izan emantzipazioa errazteko, etxebizitza eskuratzeko zailtasun iraunkorrak –eta gero eta handiagoak– dituztelako", azpimarratu du CJEk.

Ohartarazi duenez, "ikasten eta lanik egiten ez duen gazte pasiboen irudia faltsua da"; izan ere, gazteen %3 baino gutxiago daude egoera horretan, eta % 35,5ek lana eta ikasketak uztartzen dituzte.

14 urte etxebizitza bat eskuratzeko

Etxebizitza baten salerosketaren batez besteko prezioari dagokionez, prezioa 197.210 eurora iritsi zen 2024aren amaieran, aurreko urtean baino %7 gehiago. CJEk adierazi duenez, horrek esan nahi zuen gazte batek 14 urtez "osorik" eman behar zuela soldata jabetza bat eskuratu ahal izateko. Era berean, 59.000 euroko sarrera ordaintzeari aurre egiteko, soldatapeko gazte batek lau urtez erabili beharko luke.

Ildo horretan, txostenak adierazten du emantzipatutako gazteen artean edukitza-erregimen ohikoena alokairua dela oraindik ere (%57,9). Gainera, gaineratu du gazte emantzipatuen %19,7 bakarrik bizi zirela 2024ko bigarren seihilekoan, eta adierazi du etxebizitza partekatzen zutenen ehunekoa %29,3koa izan zela.

Era berean, ohartarazi du emantzipatzeko aukerak ez direla hobetu gazteentzat, enplegua duten gazteen %26,4 emantzipatuta baitzeuden 2024ko bigarren seihilekoan. Horrela, hamar langile gaztetik zazpi oraindik familiaren etxean bizi dira.

Bestalde, EGBk ohartarazi du arazo ekonomikoa enplegua aurkitzetik harago doala; izan ere, 2024an, gazteen %30 pobreziako edo gizarte-bazterketako arriskuan zegoen, eta enplegua zuten bost gaztetik ia batek (%18,8) egoera horretan jarraitzen zuen. Ehuneko horrek gora egin du 2009. urtearekin alderatuta. Langabezian daudenen artean, zifra %50etik gorakoa da.

Hezkuntza-mailari dagokionez, hamar gaztetik seik baino gehiagok gainditu dute derrigorrezko hezkuntza, eta %29,8k goi-mailako ikasketak egin dituzte. Hala ere, CJEk ohartarazi du prestakuntza horrek ez dituela bizi-baldintza independenteak bermatzen. Hala, txostenaren arabera, goi-mailako ikasketak dituzten gazteen langabezia-tasa (%13,4) txikiagoa da lehen mailako ikasketak dituztenen artean baino (%42,3), "baina emantzipatzeko zailtasunak bi taldeetan dirau, etxebizitza-kostuak direla eta".

Etxebizitza-arloko eskariak

Azkenik, EGKk Etxebizitza eta Hiri Agenda Ministerioari eskatu dio aldizkako jarraipen kanal aktibo bat irekitzeko, gazteen egoeraren bilakaera ebaluatzeko eta funtzionatzen ari ez diren politikak erreformatzeko.

"Etxebizitzarako Eskubidearen aldeko Legea eraginkortasunez aplikatzea, Gazte Alokairurako Bonua gazte guztiengana iristea edo %40 gazteei zuzendutako etxebizitza-parke publikoa eraikitzea ezinbestekoak dira joera horri buelta emateko", azpimarratu du.

Javier Muñoz CJEko sozioekonomia arduradunaren ustez, "etxebizitzaren arazoak ez die gazteei gutxieneko bizi-baldintzak izaten uzten". "Lan eremuan edozein hobekuntza ezerezean geratzen da etxebizitzaren prezio garestiaren aurrean. Hainbat politika publikoren emaitza da, etxebizitza espekulatzeko eta aberasteko merkatuko ondasun gisa kokatzen dutenak", salatu du.