Covid belaunaldiak osasun mentaleko, ikaskuntzako eta sozializazioko arazoak ditu

Covid-19aren pandemiak gizarte osoari eragin zion, baina belaunaldi batzuk beste batzuk baino kaltetuago ikusi ziren eta bost urte geroago oraindik ondorioak arrastatzen dituzte, gazteentzat osasun mentalarekin, ikasteko zailtasunekin eta sozializazioarekin lotuta daudenak.

"Pandemia hasi zenean bazirudien kaltetuenak adinekoak izango zirela, baina berehala agerian geratu zen biztanleria kaltetuena gazteak zirela", azaldu dio EFE Agentziari Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko Osasun Mentalaren eta Gizartearen Ebaluazio eta Ikerketa Psikologikorako Taldeko kide Manuel Muñozek.

Bere hitzetan, "konfinamendu bat ez du berdin bizi haur, nerabe edo gazte batek pertsona heldu batek, bizitzan krisiari buruzko beste esperientzia batzuk dituenak, edo adineko pertsona batek, Espainian adin tarte batean gerra bat edo gerraoste bat pasatu zutenak".

Arazoak garapenean

Marta Valcarcel psikopedagogak onartu du pandemia amaitu zenean familia deitzen hasi zirela laguntza eske, seme-alabek irakurketa eta idazketaren garapenean atzerapenak zituztelako, letra jakin batzuk ondo ahoskatzen ez zituztelako, psikomotrizitate arazoak zituztelako, eskolara joatea kostatzen zitzaielako edo gurasoekin lo egiteari utzi nahi ez ziotelako, besteak beste.

"Beti egon diren gauzak dira, baina orain sendotu egin dira", azaldu dio EFE Valcárcelek EFE agentziari. Halaber, haurrek eta nerabeek soziabilizazioan zailtasunak dituztela eta banaketari eta gurasoekiko menpekotasun afektiboei beldurra dietela ikusi du.

Psikopedagogaren esanetan, neurri batean, etxean giltzapetuta pasatzearekin batera gertatu da hori, baina baita hurrengo urtean egoera nola kudeatu zen ikusita ere. Psikopedagogoak azpimarratu duenez, adin txikikoek ez zuten harremanik izan familiarekin ez zuten beste errealitate batzuekin, kalean gutxiago jokatu zuten beren adineko beste haur batzuekin, eta komeni baino denbora gehiago pasatu zuten telebistaren, sakelakoaren edo tabletaren aurrean.

Nerabeak eta osasun mentala

Muñozek ohartarazi du azken urteetan gazteen artean osasun mentalaren oso narriadura handia antzeman dela.

"Kaltetuenak 2020an euren trebetasun sozialak, identitatea, munduarekiko harremana garatzen ari zirenak izan ziren", azpimarratu du adituak, eta 15 eta 29 urte bitartean autolesioak, suizidioak eta elikaduraren nahasmenduak ugaritu direla ohartarazi du.

Nerabeen artean kontsoletarako edo sare sozialetarako adikzioak antzeman ditu Valcarcelek. "Pandemia izan zen bitartean, eskuak libre izan ziren gailuekin, ez zen inolako kontrolik egon", azpimarratu du.

Halaber, psikopedagogak egiaztatu du pandemiak "askoz indibidualistagoak" egin dituela haurrak eta, bereziki, nerabeak, eta, gainera, enpatia kendu diela.

Unibertsitarioen errealitate berria

Cynthia Almenara Madrilgo Unibertsitate Autonomoko Hezkuntza Zientzien Saileko irakasleak EFEri adierazi dionez, bere ikasleek "covid belaunaldia" deitzen diete beren buruei, institutuko azken urteak pandemian egin zituztelako.

"Unibertsitateko bizitza, maila sozialean, oraindik ez da errekuperatu. Lehen fakultateak beteta zeuden, jendeak bizitza egiten zuen ikastetxean: bazkaltzen, lanak egiten, ikasten... korridoreak beti beteta zeuden", nabarmendu du Almenarak, eta gaur egun ikasle gehienek klaseen ostean etxera itzultzea nahiago dutela deitoratu du.

Irakasleak azpimarratu duenez, unibertsitarioak "aditu" bihurtu dira presentzialtasunaren eta ukondoko lanaren ordezko alternatibetan, eta nolabaiteko errezeloa erakusten dute eskuz eta ikasgelan bertan egindako lanak entregatzeko.

Ikasleen asanbladak, sindikatuak edota elkarteak bezalako espazioak askoz ere agerikoagoak ez direla onartu du Almenarak. "Unibertsitatearen bizipena erabat desberdina da, lehen ulertzen zen bezala; hezkuntzaren espezializazioa ez du inork kentzen, baina gizartearen parte hori, inplikazioarena eta aktibismoarena, ez da hautematen", ohartarazi du.

Osasun mentala eta inpaktua maila akademikoan

Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko Soziologia Aplikatuko Saileko irakasle Maria Fernandezek ohartarazi du osasun mentaleko arazoek eragina izan dutela hezkuntza mailan.

Ikaskuntza galera bat antzematen du Fernandezek, bereziki matematikan. Arrazoien artean, eskolan presentzialitate txikiagoa izatea dago, baina baita egoera psikologiko konplikatuak ere, giltzapetuta egotetik senideren baten galera jasatera, edo gurasoetako batek lana galdu zuelako familiaren kezka ekonomikoekin bizitzera.

Halaber, eskolak eta institutuak ixteak areagotu egin zuen ikasleen arteko desberdintasuna; izan ere, ikasleen segimendua egiteko, etxean hainbat baliabide izan behar zituzten, hala nola ordenagailuak, Interneterako konexioa, ikasteko lekua edo giro ona.

"Sozioekonomikoki hobeak ziren inguruneetako ikasleei ez zien hainbesteko zirrara eragin, baina gabezia gehiago zituztenei eragin zien. Baita hain ikasle onak ez zirenei ere", aipatu du.

Bestalde, Valcarcelek "hutsune akademikoak" ikusten ditu, funtsezko adinetan etengabeko ikaskuntza etetearen ondorioz. Ikasleetako asko, bere ustez, "esfortzu minimora" ohitu dira.

Hala ere, Muñozek ziurtatu du dena ez dela negatiboa. "Osasun mentalaren normalizazioa areagotu du, jendeak horri buruz hitz egiten du, eta hori, hein handi batean, gazteei eta pandemiak eragindako ikuspegi horren azkartzeari esker da", ospatzen du.