Familiaren zaintzarako eskatutako eszedentziek hazten jarraitzen dute, eta eskari handia dute oraindik ere. Hala, Euskadin, 2024an, 5.486 eszedentzia erregistratu ziren seme-alabak, etxean hartutako adingabeak edo familiakoak zaintzeagatik; hau da, 2023an baino ia % 3 gehiago, Inklusio, Gizarte Segurantza eta Migrazio Ministerioak argitaratutako datuen arabera. Baina zaintzak femeninoan uztartzen jarraitzen dute. Izan ere, emakumeak dira oraindik ere zaintzaile nagusiak; izan ere, eszedentzien %82,7 emakumeek eskatu zituzten, eta %17,3, berriz, gizonek. Zehatz-mehatz, 4.540 emakumek eskatu zuten eta 946 gizonezkoek.
Bizkaian daude zaintzagatiko eszedentzia gehien (2.720), baina behera egin duen bakarra da (%2,61). Gipuzkoan, berriz, 1.788 eszedentziarekin, urte arteko %13,96ko igoera izan da, eta Araban, 978 eszedentziarekin, igoera txiki bat izan da, hiru hamarrenekoa.
Bestalde, Gizarte Segurantzak 20.515 prestazio izapidetu zituen iaz adingabea jaio eta zaintzeagatik Euskadin; horietatik 9.848 lehen gurasoarenak dira (normalean ama), eta 10.667 bigarren gurasoarenak (gehienetan aita). 2024an, prestazio horri lotutako gastua 194,83 milioi eurokoa izan zen.
Iaz, Espainiako Estatuan, 222.784 ama eta 250.717 aita izan ziren adingabearen jaiotza eta zaintzarako prestazioaz baliatu zirenak, bi gurasoentzat baliokidea dena. Guztira, 473.501 prestazio izan dira. Zifra horiek 2024an baliatutako aldiei dagozkie; beraz, ez datoz guztiz bat urte berean izapidetutako prestazio-kopuruarekin; izan ere, prestazio bat 2023an izapidetu ahal izan zen, eta horren zati bat 2024an baliatu ahal izan zen.
Zehazki, Gizarte Segurantzak 471.644 prestazio izapidetu zituen 2024an adingabea jaio eta zaintzeagatik; horietatik 220.367 lehen gurasoarenak dira, normalean ama, eta 251.277 bigarren gurasoarenak, normalean aita. Prestazio hori izapidetzeko batez besteko denbora 6,82 egunekoa da 2024an, eta azken hiruhilekoan, zehazki, 7,19 egunekoa.
Erkidegoka, jaiotza eta adingabearen zaintzagatiko prestazio gehienak Andaluzian (87.592), Katalunian (83.566), Madrilen (76.631) eta Valentziako Erkidegoan (48.255) izan dira.
Laguntza mota horrek amatasun eta aitatasun prestazio zaharrak ordezkatzen ditu. Gaur egun, baimena 16 astekoa da bi gurasoentzat, eta eskubide indibidual eta besterenezin gisa onartzen da. 16 aste horietatik, sei erditzearen edo ebazpen judizial edo administratiboaren ondoren hartu behar dira, adopzio, zaintza edo harrera kasuetan. Gainerako denbora ondoz ondoko aldietan har daiteke, astebetekoak gutxienez.
Apuntea
Batez beste, 102 egun. 2024ko urtarriletik abendura bitartean, adingabea jaio eta zaintzeagatiko prestazioen batez besteko iraupena 102,7 egunekoa izan zen emakumeentzat eta 92,5 egunekoa gizonentzat. Prestazio horrek amatasun eta aitatasun laguntza zaharrak ordezkatzen ditu 2021eko urtarrilaren 1etik, eta biak erabat parekatzea ekarri du.
