Euskal kaleetan, etxerik gabeko pertsonen kopurua 430 zen 2018an, eta 658 2022an

Gainera, urte horien artean handitu egin ziren gizarte-ostatuetako baliabideak erabiltzen zituzten pertsonak, eta 1.253 izatetik 1.991 izatera igaro ziren.

Datu horiek EAEn egoitza-bazterkeria jasaten duten pertsonen zenbaketari buruzko VI. azterlanean jaso dira. Azterlan hori asteazken honetan aurkeztu du Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politika Sailak, Eusko Jaurlaritzak eta EAEko hiru hiriburuetako udalek Gasteizen antolatutako jardunaldi batzuetan.

Jardunaldi horietan, Nerea Melgosa Gizarte Politiketako sailburuak Egoitza Bazterkeriaren aurkako II. Euskal Estrategiaren 2023-2028 aldirako zirriborroan jasotako edukietako batzuen berri eman du. Estrategia horren helburua da pertsona horiek "erabat barneratzeko" neurriak ezartzea.

Atzerritarrak eta etxerik gabeko gazteak hazi egin dira

Azterketatik ondorioztatzen da sabairik gabeko pertsonen artean pisu erlatiboa handitu egiten dela atzerritarren artean. 2016. urtean guztizkoaren % 63 bazen, 2022an % 78 ziren.

Urte horietan, kaleetan bizi diren 30 urtetik beherako gazteen kopuruak ere gora egin zuen, hiriburuetan %25etik %35era.

Txostenaren arabera, egoitzatik kanpo dauden pertsonen herenak lau urte baino gehiago daramatza etxerik gabe, %20 babesik gabe dauden adingabeen harrera-zentroetan egon da eta %75ek udalerri berean bizi nahi luke.

Gainera, %70ek kalean lo egin du noizbait, eta %20k eraso fisikoak jasan ditu; %85ek, berriz, harremana du familiarekin.

Pertsona horien % 20k diru-sarrera ekonomikoren bat dakarren jardueraren bat egiten du, eta % 70ek etxebizitza batean bizi nahi du, modu independentean.

Halaber, azterketak adierazten du hirutik bik uste dutela gizarte-zerbitzuek asko edo asko lagundu dietela, % 45ek osasun-arazo larria edo kronikoa dutela, % 20k ez duela tratamendu medikorik jasotzen eta % 18ri eragiten diotela buru-nahasteek.

Etxegabetzeak saihesteko neurriak indartuko dira.

Melgosa sailburuak jardunaldietan zehaztu duenez, egoitza-bazterkeriaren aurkako estrategia berriak indartu egingo du etxerik gabeko pertsonek etxebizitzarako duten eskubidea, "etxe-kaleratzeak saihesteko neurriak indartuz eta etxebizitza galdu duten pertsona eta familiei beren beharretara egokitutako bizileku-aukera eskainiz".

Aurreratu duenez, dokumentuaren zirriborroak 19 neurri ezartzen ditu egoitza-bazterkeria prebenitu eta murrizteko, "pertsonek etxebizitza, enplegua, diru-sarrerak bermatzea, osasuna eta gizarte-zerbitzuak izateko duten eskubidea sustatuz, arreta-baliabideen kalitatea hobetuz eta erakundeen eta sistemen arteko lankidetza sustatuz".

"Neurri berrien helburua da familia-erreferenterik ez duten gazteei helduarora pasatzen laguntzea, egoitza eta barnetegietan alta eman duten gazteei lagunduz", adierazi du.

Dokumentuak jasotzen du garrantzitsua dela herritarrak bizitegitarako bazterkeriaren fenomenoaz sentsibilizatzea, eta etxerik gabeko pertsonei buruz gizarteak duen pertzepzioa aldatzea.

Melgosak nabarmendu du Euskadik estaldura-tasa duela "Estatuko kolektibo altuena" horrentzat; izan ere, biztanleko gastu publikoaren inbertsioa 30 eurotik gorakoa da ekintza horietan, eta Espainiako gainerako erkidegoetan, berriz, 7 eurotik gorakoa.

Emakumeak, bazterketaren aurrean ahulenak

Estrategiaren zirriborroaren ataletako batean, emakumeen "erabilera esklusiborako" baliabide espezializatuak sortzeko konpromisoa jasotzen da; izan ere, baliabide horiek "ahulagoak" dira genero-ezberdintasun sozialen, lan-diskriminazioaren eta autonomia ekonomikorik ezaren ondoriozko egoerek eragindako egoitza-bazterkeriarekiko.

Sailak emandako datuen arabera, talde horiei zuzendutako esku-hartze zerbitzuek 2019an 10.167 erabiltzaile artatu zituzten, eta 2025ean 11.060 eta 2030ean 12.175 izango direla aurreikusten da.

Kalkuluen arabera, gaueko harrerarako plazak urte horietan 621etik 777772ra igaroko dira, gizarte-larrialdietarako etxebizitzak 454tik 572ra eta egoitzetako plazak 737tik 934ra.