Eusko Jaurlaritzak ostegun honetan hasiko du ikasturte politiko berria, Donostiako Miramar Jauregian egingo den lehen Gobernu Kontseiluarekin, Imanol Pradales lehendakaria buru dela, Euskadin egonkortasuna mantentzeko eta akordioak eta lankidetza sustatzeko asmoarekin.

Pradalesek duela egun gutxi ezagutzera eman zuen bezala, udako oporretatik itzuli ondoren, helburua da Euskadik "hazten jarraitzea herrialde gisa eta ongizatean", kalitatezko enplegua, segurtasuna, etxebizitza eta zerbitzu publikoak indartuz.

Euskadin demokrazia indartzea eta "eredugarritasunaren" kultura ere etengabeak dira Lehendakariarengan. Izan ere, duela urtebete, inbestidura osteko lehen Gobernu Kontseiluan, dekalogo bat eman zuen ezagutzera, "politikan eredugarri jarduteko". Hain zuzen ere, dekalogo hori bultzatuz, batzorde txostengile bat sortu da Eusko Legebiltzarrean, "kalitate demokratikoa" hobetzeko. Aldi berean, Gardentasun Legea arindu nahi da.

Ildo horretan, Imanol Pradalesen kezka errepikatu da Estatuko "haserrealdi politikoagatik", eta autoritarismoaren gorakadagatik eta muturreko mugimenduengatik Europan eta munduan oro har. Horren aurrean, euskal herritarrak "ziurgabetasunean nabigatzeko prest" daudela eta "Euskadiren zerbitzura dauden indar guztiak Europako proiektu sendo baten esparruan" zabal ditzaketela uste du.

Eusko Jaurlaritzako sailburuekin 10:00etan hasiko den bileraren buru izan ondoren, Jaurlaritzak datozen hilabeteetarako ezarritako helburuak azalduko ditu lehendakariak agerraldi publiko batean.

TRANSFERENTZIAK

Lehendakariaren eta Eusko Jaurlaritzaren funtsezko gaietako bat Gernikako Estatutua osatzeko falta diren eskumenen eskualdaketa amaitzea da. Transferentziak azkartzeko asmoz, Eusko Jaurlaritzak "ekimena hartzen" jarraituko du, eta, ikasturte politikoa hasi ondoren, Estatuko Gobernuari bidaliko dizkio egiteke dauden eskumen guztiei buruzko dokumentazioa, Pedro Sánchez presidentearekin uztailaren 15eko Aldebiko Lankidetza Batzordearen esparruan bildu ondoren lehendakariak ziurtatu zuen bezala.

Orduan, lehendakariak atentzioa eman zion Sanchezen Gobernuari; izan ere, eskualdaketetan aurrera egin dela uste izan arren, adostutakoa betetzeko nahikoa izan ez dela ohartarazi zuen. "Denborak aurrera egiten du, egutegiak esku hartzen digu eta itunak behartzen gaitu", ohartarazi zuen, "ebazpen politiko" handiagoa eskatzeko. Urtea amaitu aurretik aldebiko batzordearen beste bilera bat egin beharko da.

Gizarte Segurantzaren erregimen ekonomikoaren kudeaketaren transferentzian aurrera egin ondoren, Eusko Jaurlaritzarentzat lorpen garrantzitsua izan zen "46 giltzarrapoz itxita eta kantatuta egon zen" gai batean, lehendakariaren beraren hitzetan, langabezia-prestazioa eta subsidioa adosteke daude langabezia amaitu ondoren, Gobernu zentralaren Sumorren zatiaren mende dauden gaiak, eta arlo horretako lehen paketea osatuko lukete.

Administrazioek, oraingoz, lau prestazio ez-kontributibo Euskadiren esku uztea erabaki zuten (hiru familia-prestazio eta jaiotzagatiko sorospen berezia), baita eskola-aseguruaren prestazio ekonomikoen kudeaketa ere, Estatuan inoiz egin gabeko eskualdaketa.

Horrez gain, aireportu-azpiegituren azpibatzorde bat sortzea falta da. Azpibatzorde horrek azpiegitura horien bideragarritasuna eta Euskadik Euskadin kokatutako interes orokorreko aireportuen kudeaketan, konektibitatean eta lehiakortasunean "parte hartzeko" formula negoziagarriak aztertuko ditu, eta konpromiso hori uztailaren erdialdean ere hartu zen.

MUGA-ZERGAK

AEBk eta EBk uztailaren amaieran adostutako muga-zergen akordio berriak Euskadin izango duen eragin ekonomikoan sakontzea da Eusko Jaurlaritzarentzat egiteke dagoen beste kontu bat. Akordio horrek 400 milioi euroko gainkostua ekar liezaieke euskal esportazioei.

Industria Saila irailean hasiko da sektorekako bilerak egiten, azterketa bat egiteko eta laguntza gehiago aktibatzea beharrezkoa den aztertzeko, apirilean enpresei laguntzeko iragarritako 2.150 milioi euroak alde batera utzita, Donald Trumpen muga-zerga berriak abuztuaren 7an indarrean sartu ondoren.

Eusko Jaurlaritzak ziurtatu zuen Euskadiko industria-sarea defendatuko duela eta kaltetutako sektoreei lagunduko diela. Altzairuaren eta aluminioaren muga-zergak % 50ean mantentzeak eragina du euskal siderurgiaren sektore estrategikoan.

BASQUE SEGURTASUN FOROA

Euskal Osasun Itunak laugarren eta azken fasearekin jarraituko du, ekainaren 27an ildo estrategikoen 24 dokumentuak onartu ondoren, eta ikasturte berri honetan protagonismoa hartuko du Basque Segurtasun Foroak, Bilbon 2025eko ekainaren 30ean aurkeztutako euskal segurtasun foroak.

Segurtasun integralari buruzko partaidetza-prozesu bat da, eta aurreikusten du urtebete barru diagnostiko partekatu batekin amaitzea, hiru lurralde historikoetan eta Euskadiko 24 eskualdeetan 31 saio egin ondoren.

Segurtasunaren gaiak gora egin du azken hilabeteetan euskal herritarren kezka nagusien artean; Osasuna, berriz, gizartea gehien kezkatzen duten gaietako bat izaten jarraitzen duen arren, rankingean behera egin du azken hilabeteetan, eta etxebizitza jarri da lehen postuan.

ETXEBIZITZA

Etxebizitzari dagokionez, Etxebizitza eta Hiri Agenda Sailak BOE gisa deskalifikatutako 1.000 etxebizitza berreskuratzeko prozesua hasiko du datorren hilean. Erabaki hori "estrategikoa" dela uste du, eta Euskadiko etxebizitza-parke babestua indartzea ahalbidetuko du. Aldi berean, 20 milioi euro inguru sartuko dira, eta etxebizitza publiko berriak alokairuan eraikitzeko erabiliko dira oso-osorik.

Etxebizitzaren merkatuaren tentsioaren aurrean "premiazko" neurria da, eta Exekutiboa hasierako fase mugatuarekin hasten da, 1.000 pisukoa, benetako eragina ebaluatzeko.

Funtsezkoa izango da Eusko Jaurlaritzak aurkeztuko duen aurrekontu-proiektua, Eusko Legebiltzarrean onartuko dela bermatuta baitu, Jaurlaritzan bazkide diren EAJk eta PSE-EEk osatzen duten gehiengoarekin.

EUSKO LEGEBILTZARRA

Eusko Legebiltzarrean ikasturtearen behin betiko hasiera irailaren 18an izango da, orduan egingo baita politika orokorreko osoko bilkura, lehenengoa Imanol Pradalesentzat lehendakari gisa.

Datozen hilabeteetan arreta berezia jarriko da EAJren lege proposamenaren izapide parlamentarioan, enplegu publikorako sarbidean euskararen ezagutza bermatzeko, eta EH Bildurena, berriz , hizkuntza horren ezagutza modu orokortuan eskatzeko, nahiz eta salbuespen tasatuak ezarri.

Ganberara iritsi ez bada ere, oraindik EAJren, EH Bilduren eta PSE-EEren arteko elkarrizketetan dago autogobernuaren estatus berria edo estatutu itunaren erreforma Euskadin, nahiz eta ez dakigun nola dauden une honetan negoziazioak.

Euskadiren onarpen nazionalaren inguruan akordioa dagoela dirudien bitartean, sozialistek 'marra gorri' gisa mantentzen dute alderdi abertzaleek sartu nahi duten erabakitzeko eskubidea.