Aspaldi ikasi nuen pertsona eleganteek ez dutela inoiz elegante hitza erabiltzen. Pertsona dotoreak ez dira inoiz harro agertzen dotore izateaz, ez dira etengabe saiatzen euren grazia edo lerdentasuna erakusten, hori egitea elegantea ez izatearen froga ukaezina izango bailitzateke. Paul Valéryren hitzetan elegantzia da batuketa bat oharkabean pasatzeko artea eta modu sotilean bereizteko saiakeraren artean. Idatzi zuen dotorezia dela “askatasuna eta ekonomia; erraztasuna gauza zailetan; bilatu izanaren itxurarik gabe aurkitzea; jakitea, ikasi dela frogatu gabe”. Zerbait sotil eta samurra dago dotorezian. Misterio pixka bat ere bai.
Aspaldi ikasi nuen, halaber, dotoreziak ez duela zerikusirik soineko eta jantzi garestiekin. Dotorezia kontzienteki presente egoteko artea dela, beti zeure burua eta besteak kontuan hartuz, zirkunstantzietara eta inguruneetara ahalik eta ondoen moldatzeko artea. Une bakoitzean non zauden jakitea eta horren arabera jokatzea. Hori da elegantea izatea. Dotoreziaz jokatzeak, beraz, eskatzen du kontziente izatea non zauden eta norekin zauden. Eta entzuten jakitea ere eskatzen du, entzuten duenak bakarrik baitaki erantzuteko hitz zehatza aurkitzen.
Dotorezia hitza latinezko eligere hitzetik dator, aukeratu hitzean du jatorria. Eta, egia esan, irudipena dut azkenaldian bide dotoreetatik urrun gabiltzala, eta bide baldarrenetatik gertuegi. Gero eta kaskarrago eta infantilagoak diren hauteskunde-kanpainetan ikusten ari gara (hondartza batean eta bainujantziarekin bozkatuko bagenu bezala), gero eta gustu eskasagoko iragarkietan (telefono-konpainia jakin bateko patata eta pepinoarena, barkatu, baina jasangaitza da), edo arratsaldeko telebista saioetan, zeinetan hondartzako txiringito batean lau garagardo edanda egongo balira bezala hitz eta irain egiten dioten elkarri. Gauza batzuek erremediorik ez dutela ematen du, baina behintzat ondo legoke guztia elegantzia pixka batekin bernizatuko balute. Gure osasun eta aldarterako lagungarri litzateke.
