Donostia – Armeniako eta Azerbaijango buruzagiek joan den ostiralean Etxe Zurian sinatutako adierazpen bateratua garaipen estrategikoa da Estatu Batuentzat, Azerbaijan eta Najichevango bere Exclave de Najichán lotuko dituen korridore estrategiko bat garatzeko eskubideak bereganatzen baititu.

Ibilbide honek Zangezurreko korridorearen izen historikoa jasotzen du, baina ostiralean Nikol Pashinian Armeniako lehen ministroak eta Ilham Aliyev Azeriko presidenteak egindako akordioak bere topaketaren anfitrioiaren izena irudikatzen du: Nazioarteko Bake eta Oparotasunerako Trump Ibilbidea (TRIPP, ingelesezko siglengatik).

Akordioaren testu osoa bihar, astelehena, argitaratuko da, baina ostiraleko adierazpen bateratuaren arabera, Armeniaren eta Azerbaijanen arteko bake-akordioaren baldintza apelaezina da “Azerbaijango Errepublikaren zati handiena eta Najichevango Errepublika Autonomoa Armeniako Errepublikaren lurraldean zehar oztoporik gabe lotzea ”korridore horren bidez lortzea.

43 km

Sinatu baino ordu batzuk lehenago, Etxe Zuriak baieztatu zuen akordioak 43 kilometroko ibilbide horren “garapenerako eskubide esklusiboak” ematen zizkiola Estatu Batuei, Armeniako Syunik eskualdean barrena. Ibilbide hori, gainera, Turkiarekin lotuko da, eta Azeriren posizioa indartuko du, Hego Kaukaso eskualdeko merkataritza-epizentroetako bat den aldetik.

Xehetasunetan sartu gabe, AEBk datozen 99 urteetan eskubideekin gera daitekeela aurreratu zuen Trumpek.

Iran izan liteke kaltetuenetako bat, Armeniatik Hego Kaukasora errepublika islamiarraren sarbide naturala oztopatzen duen akordio baten ondorioz.

Errusiak ere ez du onurarik izango akordioagatik. Are gehiago, Konstantin Zatulin Errusiako Parlamentuko Nazioarteko Estatuen Erkidegoko Gaien Batzordeko zuzendariordeak Motel egunkari errusiarrari adierazi zionez, itunak “Errusia Kaukasotik kanporatzea eta Estatu Batuetatik iristea esan nahi du aldi berean”.

Errusiari eskualdean geratzen zaion postu estrategiko bakarra Armeniako base militar bat da, eta orain hori “hari batetik zintzilik dago”, gaineratu zuen Zatulinek.

Reacciones

España

Paz definitiva. Exteriores mostró su confianza de que el pacto suponga “un paso decisivo hacia la paz definitiva y la normalización completa de las relaciones entre Armenia y Azerbaiyán tras décadas de conflicto”.

Francia

Avance clave. El Elíseo considero “un avance determinante” el acuerdo y pidió su firma y ratificación “lo antes posible” para “finiquitar el proceso”.

R. Unido

Valentía. Londres apeló a la “valentía” de ambos países y se comprometió a apoyar la paz en el Cáucaso Sur, siempre que ambas partes “cumplan con sus compromisos”.

“Eskualdez kanpoko eragileen parte-hartzeak bake-agenda indartzen lagundu behar du, eta ez zailtasun gehigarriak eta zatiketak sortzen”, esan zuen, bestalde, Maria Zajarova Errusiako Atzerri Ministerioko bozeramaileak, eta “bi herrialdeetako — Errusia, Iran edo Turkia, esaterako — berehalako bizilagunen” parte-hartzearen alde egin zuen, “aukerarik onena” baita Hego Kaukasoko arazoak konpontzeko.

Trenbide-konexioa

Armeniako lehen ministroaren ustez, ordea, akordio horrek ez du zertan Moskurentzat kaltegarria izan. “Proiektu honek Armeniari Errusiarekin trenbide-lotura bat ematen dio, eta hori ez dugu izan 30 urtean, Trump ibilbidearen bultzadarekin edo gabe”, ziurtatu zuen.

“Ez dezagun ahaztu Armeniako trenbideak errusiarren kontrolpean daudela eta, agian, Errusiak Ijevan-Hrazdan eta Ijevan-Kazakhstan trenbideak berrezartzeko inbertitzeko interesa duela. Jakina, kasu honetan ere Azerbaijanen baimena beharko litzateke”, azaldu zuen.

Gainerakoan, eta testu osoa falta bada ere, ostiralean Donald Trump presidentearen aurrean sinatutako akordioak Europako Segurtasun eta Lankidetzarako Erakundearen (OSCE) Minskeko Taldea ofizialki desegin du. Talde hori Nagorno-Karabajeko gatazka historikoa konpontzeko bitartekari lanak egiteaz arduratzen da, bi herrialdeen arteko tentsioen epizentroa baita, eta 1992an AEBk Azerbaijanekin lankidetza militarrean aritzeko ezarritako murrizketen altxamendua xedatzen du.