Elikagaien prezioak modu desberdinean igo eta jaitsi dira erkidegoaren arabera. Aldeak ehuneko 31,5 puntutara iritsi dira azken 12 hilabeteetan, eta urte arteko igoera %3,7 bereizi dute Kanarietan eta %27,8 jaitsi da Euskadin. Elikagai-kategoria guztietan errepikatzen da egoera –Estatistikako Institutu Nazionalak (INE) deitzen dituen “errubrikak”–, are gehiago kasu horretan azukrearen kasuan, eta gutxiago beste batzuetan, hala nola ogian.

Elikagai horien guztien prezio errealean sartu gabe, horiek ere alde nabarmenak baitituzte lurraldeen arabera, eta horien barruan establezimenduetan ere bai, kontsumitzaileen erakundeek askotan nabarmendu duten bezala, denboran zehar izan duten bilakaera –kasu honetan, azken 12 hilabeteetan– erabat desberdina da.

Estatistikako Institutu Nazionalak aste honetan zabaldutako datuen arabera, Kontsumoko Prezioen Indizea (KPI) jaitsi egin zen uztailean zortzi autonomia-erkidegotan, mantendu egin zen hirutan eta seitan, eta urteko tasan, lurralde guztietan hazi bazen ere, aldeak 1,5 puntura iritsi ziren –edo %75era– Balearretako %3,5eko gorakadaren eta Murtziako %2,0koaren artean. Zehazki, elikagaien prezioak %0,4 jaitsi ziren uztailean Estatu osoan eta %2,7 mantendu ziren urte arteko tasan. Balear Uharteak izan ziren nagusi (%4), ondoren Gaztela eta Leon (%3,5) eta Euskadi (%3,3).

Lau aldiz gehiago

Aldeak areagotu egiten dira elikagai multzoak xehetasunez behatzean. Azukrearen kasua da, Estatu osoan gehien jaitsi den produktuetako bat (%19,7), aurreko igoeren ondoren, baina baita patatena, ardi haragiarena edo arrautzena ere.

Adibidez, “patatei eta horien prestakinei” dagokienez –INEren “errubrika”ren arabera–, kontsumitzailearentzako kostua, batez beste puntu erdi jaitsi dena Estatuan, %5,9 igo da Balearretan edo %3,2 Nafarroan, eta hamar erkidegotan murriztu egin da, %9,2ra Kantabrian edo %6ra Murtzian.

Estatuan %11,7 egin du gora ardi-aziendaren haragiak, eta Melillan (%10,0) eta Ceutan (%0,3) soilik egin du behera. Galizian %19,0 garestitu da, eta Errioxan %17,2, Kanarietan baino lau aldiz gehiago (%4,4) eta Murtzian baino ia hiru aldiz gehiago (%17,2). Arrautzen prezioak gora egin du Estatu osoan: batez beste, %18,3 garestitu da Nafarroan (%26,7) eta Extremaduran (%26,6), eta Kanarietan, berriz, %12,2.

Alde handiak

Beste produktu batzuetan ere badira aldeak, hala nola lekale eta barazki freskoetan, 2024ko uztailetik aurtengo hilabete berera bitartean batez beste %8,4 igo baitira prezioak, eta Valentziako Erkidegoan izan da gehieneko prezioa (%13), baina Errioxan %1 jaitsi dira. Kontserbako frutak eta fruitu lehorrak %12 garestitu dira Kantabrian, eta %0,9 jaitsi dira Kanarietan; txerri-haragia, berriz, %7,9 garestiagoa da Kantabrian duela 12 hilabete baino, eta %3,1 txikiagoa Murtzian.

Kafeak, kakaoak eta infusioek (Estatuan gehien igo den epigrafeetako bat) %22,1 egin dute gora Aragoin, Kanarietan baino ia bi aldiz gehiago (%12,2); fruta freskoek alderik handiena adierazten dute urte arteko prezioaren igoeraren artean Extremaduran (%14,9) eta Balearretan (%5,4); eta beste horrenbeste gertatu da behi-haragiarekin (%20,7) Extremaduran eta %11,4 Katalunian.

Olioak %35,6 egin du behera 12 hilabetean, aurreko goranzko joeraren ondoren, eta lurraldeen arteko alde nabarmenekin egin du behera: %39,3 gutxiago Gaztela eta Leonen, eta %30,5 gutxiago Balearretan.

Ogiaren prezioari dagokionez lurraldeen artean alde gutxien duen produktuetako bat da, eta 12 hilabetean %3,1 garestitu da Errioxan edo %2,8 Balear Uharteetan, eta kostua %1,9 jaitsi du Kantabrian, %1 Extremaduran eta % 0,5 EAEn.