Guardia Zibilaren Trafiko Elkarteak banaketa furgonetak zaintzeko eta kontrolatzeko plan bat jarri du martxan, 2024an ibilgailu horien ezbehar kopuruak gora egin duelako. "Gainditu gabeko gai bat da", aitortu du Pere Navarro Trafiko Zuzendaritza Nagusiko zuzendariak.

Hala azaldu du zuzendariak DGTren egoitzan ostiral honetan egindako jardunaldi tekniko batean, furgoneten egoerari buruzko eztabaida zabaltzeko eta joan-etorrien segurtasuna hobetzeko.

BANAKETA-FURGONETAK

Navarrok adierazi duenez, ibilgailu horiek beti egon dira "bigarren maila" batean, eta "eremu iluna" dira; beraz, arreta jarri behar zaio ibilgailuen parkearen hazkundearen aurrean, oso lotuta baitago logistikaren eta banaketaren sektorearekin, horien antzinatasunarekin eta hirietan duten protagonismoarekin.

DGTko zuzendariak nabarmendu du furgonetek mugikortasunean oro har duten garrantzia, baina baita jarduera ekonomikoan eta enpleguan ere. "Autoek eta kamioiek baimen espezifikoak, ikuskapen tekniko zehatzak, prestakuntza-ekintza zehatzak eta zaintza- eta kontrol-plan propioak dituzten bitartean, furgonetak neurri horietatik kanpo daude", adierazi du, eta, ondoren, gidatzeko baimen berezirik behar ez dela eta takografoa eramatera behartuta ez daudela gaineratu du, kamioien kasuan bezala.

Bere hitzaldian, DGTko Bide Segurtasuneko Behatoki Nazionaleko zuzendari Álvaro Gómezek ezbehar-tasaren datuetan jarri du arreta. Hala, nabarmendu du 79 furgoneta bidaiari hil zirela 2024an errepideetan, hau da, aurreko urtean baino ia bi aldiz gehiago, gehienak ohiko bideetan. 2024an ospitaleratutako zaurituak 138tik 190era igo ziren.

Autopistetan, autobietan eta bigarren mailako errepideetan izandako istripu hilgarriak ere ugaritu egin ziren, talkak eta bide-irteerak nabarmen areagotu baitziren. Hiri eremuan, 2024ko datuek 6 hildako erregistratu zituzten, aurreko urteko 4en aldean, eta ospitaleratutako zaurituen kopurua murriztu egin zen. Ezbeharrek nabarmen eragin zieten erabiltzaile zaurgarrienei (oinezkoak edo txirrindulariak), eta biktimen erdiak inguru izan ziren.

Pere Navarrok nabarmendu duen beste datu garrantzitsu bat da 2024an errepidean hil ziren furgoneta gidarien %41ek positibo eman zutela proba toxikologikoetan, aztertutako gidari guztien artean baino ehuneko txikiagoa (%48).

"Herrialde honen arazoa ez dago furgonetetan bide segurtasunari dagokionez, baina gai hori azaleratzen ari da, gero eta furgoneta eta joan-etorri gehiago daudelako, eta zirkulazio ordu asko dira", adierazi du Pere Navarrok, eta argudiatu du furgoneta parkeak ikaragarri igo direla duela Covid-19aren pandemiatik 2,7 milioi baino gehiagora iritsi arte.

Era berean, Álvaro Gómezek adierazi duenez, ezbeharretan inplikatutako ibilgailuen batez besteko antzinatasuna handia da oraindik ere ia 14 urterekin, eta adin hori 16,7 urtera igotzen da hildakoak desplazatzen ziren furgonetak direnean. Gainera, %9k IAT iraungita zuten.

PARKEA BERRITZEA: "SAIHESTEZINA"

Bestalde, Francisco Ruiz Boada DGTko Mugikortasuneko eta Teknologiako zuzendariordeak azpimarratu du parkea %23 hazi dela Espainian azken hamarkadan, autoen %15en aldean; %40 inguruk 20 urteko antzinatasuna gainditzen du, eta parke zirkulatzailearen batez bestekoa 12 urtekoa da. "Parkearen berrikuntza ekintza saihestezina da", defendatu du.

Ruiz Boadak zehaztu duenez, 2007tik, 1.000 kilo baino gehiagoko karga erabilgarria duten furgonetak %73 hazi dira, eta 500 kilo baino gutxiagokoak, berriz, %6.

DGTren datuen arabera, 2023an, furgonetak trafiko osoaren %8,8 izan ziren. Berrienek, batez beste, 28.000 kilometro egiten dituzte urtean, eta zaharrenek, berriz, 10.000 kilometro; merkantzien garraio publikora bideratutakoek, berriz, 50.000 kilometro baino gehiago.

Furgoneta horietako gidariei dagokienez, Trafiko Zuzendaritza Nagusiko Mugikortasuneko eta Teknologiako zuzendariordeak ohartarazi du gidariek estresa eta nekea dutela, gidatze-ordu asko dituztelako, telefono mugikorraren erabilerarekin lotutako distrakzioak dituztelako eta araudia betetzen ez dutelako, hala nola gehiegizko abiadura. "Hori guztia molotov koktel bat da", ohartarazi du.

Egoera horretan, Trafikoko Zuzendaritza Nagusiak eta Guardia Zibilaren Trafiko Elkarteak lantalde espezifiko bat ezarri dute proposamenak diseinatzeko. Proposamen horiek joan den abuztuan argitaratutako jarraibide batean jaso ziren, eta lau alderditan zentratu ziren: mugikortasuna, istripu-tasa, komunikazioa eta ekintzen prebentzioa eta plangintza operatiboa. Instrukzioaren helburua banaketa-furgoneten erabilera profesionalari lotutako segurtasuna hobetzea da, batez ere hiriguneetan eta hiri-inguruetan, jarduketa integratuen bidez.

Tomás García Gazapo Guardia Zibilaren Trafiko Elkarteko buru nagusiak Banaketako Furgonetak Zaintzeko eta Kontrolatzeko Plan Operatiboa azaldu du. Estrategia integral horren bidez arrisku faktore nagusiak kontrolatuko dira: gehiegizko abiadura, alkohol edo droga kontsumoa, zamaketa desegokia, bolantean arreta galtzea eta pneumatikoetan, balaztetan edo argiztapenean gabezia teknikoak izatea.

Plana irailetik dago martxan, eta 2026ko urtarrilean ebaluatuko da, beharrezkoak diren aldaketak egiteko. Garcia Gazapok gogorarazi du ibilgailu horiek ezin dutela 90 km/h-ko abiadura gainditu edukiera handiko bideetan eta 80 km/h-ko abiadura ohiko errepideetan.

Sektorearen ikuspuntua Rafael Aguilera UNOko zuzendari gerenteak eman du. Adierazi duenez, "flota berritzea, gidatzen laguntzeko laguntzaileak sartuta dituzten furgonetekin eta banatzaileen prestakuntza eta kontzientziazioa enpresaren aldetik sustatzearekin batera, ez da ingurumen kontu bat bakarrik, batez ere, guztiontzako segurtasun kontu bat da".

Azkenik, Jose Carlos Espeso mugikortasun kudeatzaileak eta AECOCeko DUMak gaineratu du: "Ezbehar-tasa murriztu nahi badugu, ez da nahikoa araudia gogortzea; prestakuntza espezifikoa, kontzientziazio handiagoa eta mugikortasunaren errealitate berrietara egokitutako plangintza logistikoa behar ditugu".