NASAren Insight esplorazio-moduluaren datu sismikoek agerian utzi dute lurpeko ur likidoaren erreserba handi bat dagoela Marteren barruan, eta, beraz, planeta gorriaren gainazala 1 edo 2 kilometroko sakonerako ozeanoz bete lezake.
Hala ere, duela 3.000 milioi urte baino gehiago ozeanoak desagertu ondoren Marteko uraren patua aztertzen ari diren zientzialarientzat aurkikuntza berri ona bada ere, metaketa likido hori hain sakon dago, ezen ez baitu balioko etorkizuneko Marteko kolonia bat urez hornitzeko, ezta, ziurrenik, planeta horretan bizia bilatzeko ere.
San Diegoko Unibertsitateko (AEB) Ozeanografiako Scripps Institutua buru duen nazioarteko talde batek egindako ikerketaren egileek kalkulatu dute ura arrakala txikietan eta arroka-poroetan gordeta dagoela Marteko azalaren erdian, 11,5 eta 20 km artean gainazalaren azpian, eta Lurrean ere erronka handia dela sakonera hori.
Momentuz, aurkikuntzaren xehetasunak astelehen honetan argitaratu dituzte 'Proceedings of the National Academy of Sciences' (Pnas) aldizkarian, eta planetaren historia geologikoari buruzko galderak erantzuten lagunduko du.
"Uraren ziklo martetarra ulertzea funtsezkoa da klimaren, gainazalaren eta barnealdearen bilakaera ulertzeko. Abiapuntu baliagarria da ura non dagoen eta zenbat dagoen identifikatzea", azaldu du Wrightek.
Bizitzeko behar den ura
"Ura beharrezkoa da ezagutzen dugun bezala bizitzeko. Ez dut ikusten zergatik [lurpeko biltegia] ez den inguru bizigarria. Lurrean hala da: meategi sakonetan bizia dago, ozeanoen hondoan ere bai. Marten ez dugu bizi-probarik aurkitu, baina, gutxienez, hasiera batean bizia hartzeko moduko leku bat identifikatu dugu", uste du Michael Manga Berkeleyko Unibertsitateko katedradun eta ikerketaren egileetako batek.
Egileek gogorarazi dutenez, froga ugarik (ibai-kanalak, deltak eta metaketa lakutarrak, baita urak eraldatutako arrokak ere) babesten dute planetaren azalean behin ura isuri zeneko hipotesia. Baina aldi hori duela 3.000 milioi urte baino gehiago amaitu zen, Martek bere atmosfera galdu zuenean.
Urarekin zer gertatu zen, noiz gertatu zen eta Marten inoiz bizitzarik izan ote zen jakiteko, zientzialariek hamarkadak daramatzate zundak eta lurreratze moduluak bidaltzen, Insight izenekoa, esaterako; lau urte iraun zuen misioak, eta 2022an amaitu zen.
Ikerketa berrian, Wrighten taldeak InSightek bildutako datuak erabili zituen. InSightek zuzenean jaso zuen haren azpiko lurretik informazioa zenbait aldagairi buruz, hala nola Marteko olatuen abiadurari buruz. Datu horietatik abiatuta, zientzialariek inferi dezakete zer substantzia bizi diren lurrazalaren azpian.
Datu horiek arroken fisikaren teoria matematiko batean oinarritutako eredu batean sartu ziren, eta, hortik abiatuta, azaleran ur likidoa egotea azalpenik txalogarriena zela ondorioztatu zuten ikertzaileek.
"Eskura ditugun datuak hobeto azaltzen dira urez asetako batez besteko azalarengatik, baina gure emaitzek agerian uzten dute neurketa geofisikoen balioa eta mineralogiaren eta Marteren azalaren konposizioaren gaineko murrizketa hobeak", ondorioztatu du ikerketak.
