Facua kontsumitzaileen elkarteak zortzi banaketa-kate salatu ditu Kontsumo Ministerioaren aurrean, BEZ beheratua duten elikagai batzuetan aplikatu duten prezio-igoeratik aurrera enpresa horiek irabazi-marjinak handitu dituzten ikertzeko.
Facuako idazkari nagusiak, Rubén Sánchezek, prentsaurrekoan azaldu duenez, supermerkatu horien zerrenda osatu ez denez, prezioak igotzeak ez du esan nahi legea urratu dutenik, baina beharrezkoa da ikertzea garestitzeak irabazi-marjinak gehitzea ekarri duen, eta hori debekatua dago.
Sánchezek aurreratu egin ditu zortzi supermerkatu-kateren 1.000 preziotan egindako Facuaren azterketa baten emaitzak. Azterketa horren arabera, BEZaren beherapenak eragindako elikagaien prezioen % 49,1 igo egin da neurria indarrean sartu zen egunarekiko, hau da, joan den urtarrilaren 1ean.
Gobernuaren inakzioa
Facuako ordezkariak gertaera horren aurrean "Gobernuaren erabateko pasibotasuna" deitoratu du, eta kritikatu du ministerio bakar batek ere ez duela ardura hartu nahi izan 2022ko abenduaren 22ko Errege Dekretu legegilearen 72. artikuluko 3. idatz-zatia betetzen ari ote zen begiratzeko eta ikertzeko.
Zehazki, arauaren puntu honetan hauxe adierazten da: "zerga-tasaren murrizketa oso-osorik kontsumitzailearentzat izango da, eta, beraz, murrizketaren zenbatekoa ezin izango da erabili, ez osorik ez partzialki, enpresaren mozkin-marjina handitzeko, eta, ondorioz, produktuen ekoizpen-, banaketa- edo kontsumo-kateko prezioak igo".
Azterketa juridikoa egin ondoren, Facuak ikusi du Kontsumo Ministerioak duela eskumena legearen balizko arau-hausteak ikertzeko eta zigortzeko.
"Arduragabekeria larria da, eta Gobernuan inork ez du jardun nahi marjinak igotzeko debekua gainditzen duten enpresak zigortzeko, familien ekonomia gero eta okerrago dagoen bitartean", ohartarazi du Sánchezek, Consum-ek salaketa erantzungo diola espero baitu.
Eskumen horiek, Facuak zehaztu duenez, kontsumitzaileak defendatzeko lege orokorraren testu bategina onartzen duen legegintzako errege-dekretuaren 47. artikuluak ematen dizkio Kontsumo Sailari. Artikulu horrek honako hau dio: "prezioak arautzen dituzten arauak ez betetzea (...) edo prezioak edo merkataritzako marjinak gehitzea dakarren legez kanpoko beste edozein esku-hartze edo jarduera".
Zaintzarik gabe
Orain arte, Facuak salaketa guztiak bidali zizkion Merkatuen eta Lehiaren Batzorde Nazionalari (CNMC); izan ere, Sánchezek kontatu duenez, abenduan, Nadia Calviño Ekonomia Gaietako eta Eraldaketa Digitaleko lehen lehendakariorde eta ministroak esan zuen erakunde hori zela arauaren aplikazioa zaintzeko eta, betetzen ez bada, zigorrak ezartzeko agindua zuena".
Hala ere, CNMCk, Facuaren salaketei erantzunez, esan du errege-dekretuak ez diola "inongo eskumenik ematen 72. artikuluan xedatutakoa ez betetzea zigortzeko", eta elikagaien prezioei buruz BEZ beheratuarekin egin dituen ikerketak lehiaren defentsarako legeak esleiturik dituen funtzioetan soilik kokatu direla.
Era berean, Sánchezek gogorarazi du joan den abenduan Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura ministroak, Luis Planasek, iragarri zuela bere sailak Elikakatearen Behatokiaren bidez zaindu behar zuela legearen puntu hori, baina ez duela argitaratu "ustezko jarraipen" horietan lortutako daturik.
Gainera, Facuak Gardentasun Atariaren bidez errekerimendu bat egin ondoren, Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioak (MAPA) erantzun zuen "ez duela eskumenik arlo fiskalean" lan hori egiteko.
