Hizkuntzen kudeaketak eragina du erakundeen lehiakortasunean? Hizkuntza bat erabiltzeak edo ez erabiltzeak enpresa baten lehiakortasunean eragiten du? Hizkuntzen erabilera egokiak onurak eta etekinak ekarri ohi dizkio enpresa bati? Hizkuntza bat ez kudeatzea arriskutsua izan daiteke erakunde batentzat? Hizkuntzen kudeaketa egokiak langileen, bezeroen eta kontsumi-tzaileen hizkuntza eskaerak eta eskubideak asetzen ditu? Zeintzuk dira Euskal Herriko enpresek eta erakundeek kudeatu beharreko hizkuntzak? Zergatik? Zein irizpideren arabera edota enpresaren zein ezaugarriren arabera zehaztu behar da hizkuntzak kudea-tzearen garrantzia, komenigarritasuna edo derrigortasuna?
Esango nuke hizkuntzen kudeaketaz ia ez dela hitz egiten enpresak edota era guztietako erakundeak kudeatzen dituzten pertsonen artean. Ez da hizketa gai izaten, lege betebeharren bat egon ezean edo enpresan ohiko aktibista nekaezin horietako bat izan ezean. Baina hizkuntzen aldagaiari erreparatu beharko liokete, ezinbestez, enpresak zein erakundeak kudeatzen dihardutenek, era guztietako enpresen balio-katean, ekoizten den produktuari edo eskaintzen den zerbitzuari balioa eransten baitiote hizkuntzek. Horregatik, hizkuntza horien artean, euskara ere bada Euskal Herrian kokaturiko edota jarduna bertan dituzten enpresen eta era guztietako erakundeen balioa handitzen lagundu dezakeen eta kudeatu behar den faktorea, barrura begira eta kontsumitzaile zein erabiltzaileei begira ere. Enpresek, beste aldagai askoren artean, hizkuntzak ere kudeatu behar dituzte. Baita administrazioek eta langileok zein kontsumitzaileok ere.
Kontsumitzaile eta erabiltzaileon eskubideei erreparatuta, EAEn dugu egoerarik aldekoena, oro har. Hizkuntza-eskubide hauek legez onartuak ditugu: batetik, ondasun eta zerbitzuei buruzko informazioa euskaraz eta gaztelaniaz jasotzekoa; bestetik, autonomia erkidegoaren lurralde-eremuan kokatzen diren enpresa eta establezimenduekin ditugun harremanetan, euskara nahiz gaztelania erabiltzeko eskubidea. Indarrean dagoen araudiaren arabera, hizkuntza ofizialetako edozeinetan arreta emateko prest egon beharko dute enpresa eta establezimendu horiek. Hala ere, eskubide horiek araudian ezartzen diren progresibotasun-baldin-tzen mende gauzatuko dira, eta kanpoan geratzen dira saltoki txikiak eta mikroenpresak. Oro har, esan dezakegu hizkuntza eskubideak oinarrizko eskubideak izanik ere, indarrean dagoen araudiak ez dituela betebeharrak nahikoa zehazten.
Egoera horretan, Eusko Legebiltzarrak Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Estatutua arautuko duen legearen berrikusketari ekin dio eta ekarpenak jaso-tzen hasi da. Egoera soziolinguistikoa aldatu da aurreko legea 2003an onartu zenetik; elebidunen kopuruak gora egin du. Eremu sozioekonomikoaren espazioetan euskara baliatzea gero eta beharrezkoagoa da administrazioren zein euskalgintzako erakundeen adierazpenei erreparatuta, eta herritarren aldetik gero eta eskaera handiagoa dago. Euskara kontsumitzaile eta erabiltzaile irizpidedunaren ezaugarria ere bada. Bertakoa, hurbila, ekologikoa, kalitatekoa kontsumitu nahi izaten dugu ,eta euskarari garrantzia ematen dioten kontsumitzaile irizpidedun aktiboak giltzarri dira.
Jauzia behar da eremu horretan, kontuan izanik zerbitzuak eta produktuak euskaraz jasotze(ko eskubide)az ari garela. Egoera irauliko badugu, urratsak behar dira araugintzan, plangintzan eta baliabideetan. Jauzia emateko unea da, etorkizuna euskaraz irudikatuko badugu. Bakoitzak –administrazioek, enpresek, langileek, kontsumitzaileek eta erabiltzaileek– bere erantzukizunak ditu. Horietaz jabetzea, arduraz kudeatzea eta neurri eragingarriagoak ezartzea dagokigu. l
Bai Euskarari Elkartearen zuzendaria
comienzo el artículo con la conclusión: Sólo en Europa (como también lo afirma la europarlamentaria Izaskun Bilbao) podrá ser viable la Confederación de las soberanías de las tierras vascas, llamada Vasconia o Euskalherria. Y además con una previa aceptación por parte de los dos Estados limítrofes de Francia y España de la fórmula de la confederación de las tierras vascas dentro de la geopolítica española y francesa.
La situación política excepcional y por eso mismo envidiada de Navarra y de Euskadi, (pero no intentada repetir por las dificultades económicas que conlleva) por otras nacionalidades españolas, deriva del reconocimiento por parte de la Corona española de la previa foralidad de Navarra, Álava, Vizcaya y Guipúzcoa. Es decir, del reconocimiento práctico desde el final de la primera y tercera guerras carlistas de que Navarra había sido un estado político independiente hasta que fue conquistada por las tropas del duque de Alba en 1512 y que últimamente había perdido una guerra carlista entablada contra España en 1841. E igualmente de que las provincias vascas, es decir: el Señorío de Vizcaya y las provincias de Álava y Guipúzcoa tenían reconocidas (en la práctica y en la confirmación de los respectivos Fueros territoriales) unas soberanías de actuación geopolítica que les había posibilitado en momentos concretos de su historia, hasta el firmar pactos internacionales con otros estados políticos, especialmente con Inglaterra.
Y aunque después de que el reino de Navarra, tras el abrazo de Vergara, había firmado en 1843 un convenio político y económico con la Corona de España, también las tres provincias vascas, individualmente como sujetos políticos firmaron en 1878 un concierto económico tras haber sido derrotadas en la tercera guerra carlista. Esta singularidad jurídica de las tierras forales vino reconocida en la Constitución española de 1976.
Pero los navarros y los vascos insatisfechos de su actual situación buscan un futuro político en el que se plasme el ejercicio de autodeterminación de los pueblos sin estado.
Y este futuro político nuevo deberá ser aceptado por los estados limítrofes de Francia y España y lo veo yo como Confederación de las propias soberanías aportando cada una de ellas sus singularidades. Vizcaya aportará su potencial industrial. Guipúzcoa su articulación de la pequeña y mediana industria y principalmente su singularidad cooperativa. Álava su acceso primordial aéreo de Foronda. Laburdi y tierras norpirenáicas su historia como estado independiente de los Albret hasta 1620, año en el que fue incorporada por Luis XIII a la corona de Francia y el reino de Navarra la extensa territorialidad y su defendida repetidamente con las armas independencia de estado político.
Todas las tierras vascas, con su singularidad y con su futura voluntad de ser reconocidas formando un pueblo y una nación, se unirán en una Confederación de soberanías con el reconocimiento de la Europa de los estados y de los pueblos sin estado. l
Catedrático senior de Universidad
