Elkar-Lanek 131 kooperatiba sortzen lagundu zuen 2024an, 306 enplegu sortuz

Kooperatibak Sustatzeko Elkar-Lan Sozietateak 131 kooperatiba sortzen lagundu zuen joan den urtean, aurreko urtean baino bederatzi gutxiago, eta horiek 306 enplegu sortu zituzten eratu zenean, 2,4 langileko batez besteko tamainarekin.

Iñaki Nubla Elkar-Laneko presidenteak eta Francisco Javier Sanz zuzendariak aurkeztu dituzte datu horiek Bilbon emandako prentsaurrekoan. Prentsaurrekoan, 2024ko jardueraren balantzea aurkeztu dute, bai eta Enpresa Ekimen Kooperatiboen Behatokiaren txostena ere, ekintzailearen profila eta jarduerari ekiteko dituzten zailtasunak jasotzen dituena.

Zehazki, 2024an Elkar-Lanek 131 kooperatiba berri eratzea sustatu zuen, eta iaz, berriz, 140 . Horietatik 61 Gipuzkoan sortu ziren, beste 49 Bizkaian eta 21 Araban. Gainera, azkenean enpresarik eratu ez zuten beste 14 ekintzaile talderekin lan egin zen.

Iaz, Nublak azaldu duen bezala, 158 kooperatiba jarri ziren martxan Euskadin, hau da, % 83 Elkar-Lanen babesarekin sortu ziren.

Elkar-Lanen laguntzarekin eratutako 131 kooperatibetatik gehienak (124) Lan Elkartukoak izan dira, 4 Kontsumokoak, bat Etxebizitzakoa eta bi erabilera-lagapenekoak.

Bestalde, eratu diren 131 kooperatibetatik 24 migratzaileek osatzen dituzte , 64 bazkide langile guztira. Jatorriari dagokionez, 10 Errumaniakoak dira, 6 Marokokoak, 5 Iberoamerikakoak, 1 Italiakoa, 1 Chimakoa eta 1 Ukrainakoa.

Jarduera-sektoreen arabera, 55 zerbitzuen sektorekoak dira , 27 eraikuntzakoak, 11 ostalaritzakoak, 6 merkataritzakoak eta 6 higiezinetakoak. Horien atzetik, 4 Elikadurakoak, 3 Energiakoak, 3 Etxebizitzakoak, 3 Nekazaritzakoak, 2 Elektriko-Elektronikakoak, 3 Telekomunikazioetakoak, 2 Ehungintzakoak; Garraioak 2 Makina-Erremintakoak, 2 Automobilgintzakoak eta beste bat Enplegu Zentro Berezikoak.

Zerbitzuen sektorearen barruan, iaz nabarmentzekoak dira Gizarte Zerbitzuak (9), Kulturalak (8), Kiroletakoak (7), Pertsonen arreta eta zaintza (6), Estetikoak (6), Aisialdia/Turismoa (5), Informatikoak (4), Publizitatekoak/Marketina (3) eta Ingeniaritza (2). Zerrenda kooperatiba banarekin ixten dute Jarineria, Psikologia, Nautikoak, Osasun mentala eta Dronesoccer Ligako jarduerek.

Elkar-Lanek bultzatutako 131 kooperatibek 306 enplegu sortu zituzten : 121 Bizkaian, 143 Gipuzkoan eta 42 Araban. Eratzeko unean, kooperatiba berri bakoitzaren batez besteko tamaina 2,4 enplegukoa izan zen.

Jardueraren balantzea

2002ko abenduan sortu zenetik, Elkar-Lanek 2.261 enpresa kooperatiboren eraketa sustatu du, iazko itxierako datuekin, Francisco Javier Sanzek adierazi duenez. Data horretatik bertatik 3.743 kooperatiba sortu dira Euskadin, hau da, eratutako guztien % 60 Elkar-Lanen laguntzarekin sortu dira.

Sanzek azpimarratu du Elkar-Lanek urte hauetan eratutako kooperatiben biziraupen tasa batez bestekoa baino altuagoa dela, % 73,42koa. Bestalde, hilkortasun tasa % 11,34koa da, eta ehuneko hori 2024ra arte Elkar-Lanek sustatutako 2.261 kooperatibetatik 263 likidatu izanaren ondorio da, nahiz eta aktiboak ez diren 338 kooperatiba dauden, eta gehiago dira 1.600 kooperatiba aktibo, eta horrek % 26,58ko heriotza tasa ekarriko luke.

Pertsona ekintzaileen profilari dagokionez, erakundeak aurkeztutako txostenaren arabera, emakumeen ehunekoa % 44ra jaisten da 2023an, eta % 49,8ra 2023an; gizonena, berriz, % 51,2 da 2023an, eta % 56 2023an.

Bi sexuak batuta, ekintzaileen % 18k 26 eta 34 urte bitartean ditu ; % 32k, 35 eta 44 urte bitartean; eta % 29k, 45 eta 54 urte bitartean. % 81ek lanbide-ikasketak ditu (lanbide-heziketa, unibertsitate-ikasketak edo doktoretza).

Ekiteko arrazoi nagusiei dagokienez, % 32k esan du bere zeregina betetzeagatik egin duela, eta % 27k negozio-aukera bat identifikatzeagatik.

Iaz aurkitu zituzten zailtasunei dagokienez, kooperatibistek deitoratu dute eskatutako laguntzak berandu datozela , finantza-erakundeen aurrean botere gutxi dutela, legezko ezagutzarik ez dutela, izapide asko, alokairu edo erosketa prezio handia eta lokal egokia aurkitzeko zailtasuna.

Gainera, ekintzaileen % 55,6k esperientzia bat dute aurretik , eta ehuneko hori handitu egin da aurreko urtearekin alderatuta, orduan % 35ek adierazi baitzuen esperientzia hori zuela ekintzailetzan.

Forma juridiko kooperatiboa aukeratzeko arrazoiei dagokienez, % 26,79 aholkularitza-gomendioagatik zen , % 22,32 filosofiagatik, % 14,29 zerga-abantailengatik eta laguntzengatik eta % 6,25 esperientzia propioagatik.

Gehien erabiltzen den instalazio-motari dagokionez, % 48,5ek lokala alokatzen du, % 9,1ek lagatako lokala aukeratzen du, % 10,61ek jabetzan duen lokala eta % 16,7k bere etxean egiten du bere jarduera.

Inbertsioa eta Gizarte Segurantza

Bestalde, kooperatiben batez besteko inbertsioa, eratzen direnean , 12.000 eurokoa da, eta proiektuen % 12k kanpo finantzaketa behar du, eta 2023an, berriz, % 38k.

Gizarte Segurantzaren erregimenari dagokionez, % 79k Langile Autonomoen Erregimen Berezia aukeratzen du, eta % 21ek Gizarte Segurantzaren Erregimen Orokorra.

Hori egiteko arrazoiak Autonomoen Erregimena "merkeagoa" dela, aholkulariek gomendatzen dutela eta, gainera, alde ekonomikoa aseguru pribatuetara bideratzen dutela dira.

Kooperatiben tamainari dagokionez, % 57,4k bi bazkide ditu eta % 23,2k hiru bazkide ; % 12,4k lau bazkide, % 1,6k 5 bazkide eta % 5,4k 6 bazkide edo gehiago.

Ezjakintasuna

Elkar-Laneko arduradunek forma juridiko kooperatiboaren inguruan dagoen ezjakintasuna aipatu dute, eta, beste neurri batzuen artean, komunikabideetan ikusgarritasuna areagotzea eta gazteentzako sentsibilizazio eta hezkuntza kanpainak sortzea beharrezkoa dela uste dute.

Finantza-arloan, Elkar-Lanek hainbat proposamen egin ditu, hala nola finantza-erakundeek "zubi-kreditu" mota bat sortzea, emandako baina jaso gabeko laguntzen zenbatekoa aurreratzeko, eta banku-erakundeek baino baldintza hobeak eskain ditzaketen gizarte-ekintzailetzetara zuzendutako kooperatibentzako kreditu-lerro espezifikoak sortzea, bai eta emandako laguntzen izapidetzea, emakida eta ordainketa arintzea ere.

Perspektibak

Datu horien aurrean, Javier Sanzek 2024ko balantze "oso positiboa" egin du, "inguruabarrak eta ingurunea kontuan hartuta, nahiz eta aurreko urtearekin alderatuta behera egin dugun" kooperatiba kopuruari dagokionez , "ekintzailetza datuetan, oro har, batez bestekoaren gainetik gaudelako".

2025. urterako aurreikuspenei dagokienez, Sanzek adierazi du otsaila ixtean "2024ko zifrak baino pixka bat beherago" daudela, eta, beraz, "zuhurrak" izanik, 2024ko ekitaldikoak baino aurreikuspen ez handiagoak ezartzen dituztela, "2025ean gainditu nahiko genituzkeenak".

Zentzu horretan, "egoera makroekonomikoak bere horretan jarraitzen badu eta Euskadiko langabezia datuek egungo ehunekoen antzera jarraitzen badute, horrek ez du lagunduko enpresa kooperatibo asko sortzen, jendeak nahiago duelako bere enpresan mantentzea", eta "egoera kritikoa denean bakarrik pentsatzen dute kooperatiban". Azkenik, Iñaki Nublak Marta Areizaga aurkeztu du, Francisco Javier Sanz ordezkatuko duena erakundeko zuzendari gisa 2025eko maiatzaren 1etik aurrera, erretiroa dela eta.