Oinarrizko elikagaiak garestitu egin dira, hala nola oilaskoa, esnea, arrautzak, barazkiak edo arroza, eta dagoeneko %20 baino gehiago dira eurogunean; hala, energia-krisiak aurrekaririk gabeko mailara eraman duen inflazioa gero eta indartsuagoa da moneta komuneko herrialdeetan.
Eurostatek berriki baieztatu du euroguneko inflazioa %10,6koa izan zela urrian, aurreko urteko hilabete berarekin alderatuta, eta energia-kostuak Ukrainako gerra errusiarraren ondorio nagusi izaten jarraitzen duten arren, prezioen igoerak gero eta eragin handiagoa du erosketa-saskiko produktu gehiagotan.
Elikagaiei, alkoholari eta tabakoari buruzko kapituluak hileko igoera txiki batzuk izan ditu, baina inflazioaren ekarpena konstante mantendu da. Aurreko hilabetean % 26 igo zen. 2021eko urrian, igoera horren % 10,5 besterik ez zen izan (inflazioa % 4,1ekoa izan zen orduan).
Elikagaien kategoriaren barruan - urte arteko tasa % 15,9koa da -, oinarrizko produktu-talde bat nabarmentzen da, eta azken urtean % 20tik gora hazi da. Bertan daude esne oso freskoa (%24,5), pasta (%22,5), oilaskoa (%21), arrautzak (%20,7), arroza (%20,4), gazta (%20,1) edo barazkiak (%20).
Listoi horretatik behera, baina bi digituak urrunetik gainditzen dituzten altxagarriekin, haragiaren prezioa % 14,6 igo da joan den urteko urritik aurrera, eta horrek eragin du (oilaskoa garestitzeaz gain), txerrikiak (% 14,8) eta behikiak (% 13,7).
Ogia (%15,5), patatak (%14,4), oliba-olioa (%12,8) eta arraina (%12) ere bi digituko hesiaren gainetik daude, frutaren hurbiletik, eta azken urtean %8,1 igo da. Gurinak eta azukreak, aldiz,% 35etik gorako inflazioa dute.
Bestalde, alkoholik gabeko edariek % 11ko garestitzea lortu dute, kafea % 15 baino gehiago hartuz, eta edari alkoholdunen prezioak % 6,6 egin du gora: garagardoa % 8,6, ardoa % 6,5 eta edari espiritutsuak % 4.
Igoera horiek gorabehera, energiaren prezioak inflazioaren bektore nagusi bihurtu dira oraindik, eta joan den hilean ikusitako % 10,6ko igoeraren ia erdia esplikatzen dute (energiak 4,44 puntu eman dizkio zifra horri, eta 2,74 puntu elikagaiek, edariek eta tabakoak).
Horren arrazoia, neurri batean, elektrizitatearen prezioa da; izan ere, zenbait hilabeteren ondoren, %40tik behera, muga hori gainditu zuen berriro urrian, eta %45,6ra iritsi zen. Bestalde, gasa %77,6 handitu zen, eta ikatza %64,2 garestitu zen.
Horri erregaien prezioaren igoera gehitu behar zaio, nahiz eta dieselaren nahiz gasolinaren inflazioa apaldu egin den azken hilabeteetan: biek %28 eta %12 garestitu dute urrian, hurrenez hurren, baina martxoan tasa horiek %46 eta %35 ziren.
Elkarrekin, energiak eta elikagaiek txanpon komuneko herrialdeetan aurrekaririk ez duen inflazioaren ia % 70 eragiten dute gaur egun. Europako Banku Zentralak (EBB) horren aurka borrokatzen du, udatik hiru tasa igota eta hurrengo hilabeteetan espero diren beste batzuk gehituta, nahiz eta batez ere eskariaren araberakoak izan.
"Euroguneko inflazioa handiegia da, Moneta Batasuna abian jarri zenetik lehen aldiz urrian digitu bikoitzak lortu ondoren, eta luzaroan altu jarraituko duelakoan, kontu handiz zaindu behar ditugu inflazio-itxaropenak", justifikatu zuen ostiral honetan institutu jaulkitzaileko presidente Christine Lagardek.
