Bero-boladak, covidak eta oraindik zehaztu ez diren beste arrazoi batzuek heriotzen ezohiko hazkundea eragin dute uztailean Espainiako estatuan, eta horrek ehorztetxeen jarduera %25 arte igo du, Osasun Ministerioaren kalkuluen arabera, espero ez ziren 10.928 heriotza gertatu baitziren.
Ehorzketa Zerbitzuen Elkarte Nazionaleko (Panasef) presidenteordeak, Juan José Lópezi, Eferi azaldu dionez, Espainiako estatuko zerbitzuen % 60 biltzen du erakunde horrek, hilkortasun-hazkunde puntualak ziklikoak dira, baina uztailekoak "ezustean harrapatu" ditu.
Batez ere, urte hasieratik aurreko urteetan (2019 baino lehen) baino heriotza gutxiago zeudelako. "Oso laua zen eta maiatza/ekaina amaieran handitzen hasi zen eta uztaila urtarrilekoa baino handiagoa izan da".
Ildo horretatik, azaltzen du beti izaten direla eragin handiagoko garaiak, hala nola, urteko lehen eta azken hiruhilekoak, hotzaren ondorioz, eta noizbehinkako gailur batzuk udan edo urrian, "gertaera puntualtzat" jotzen duen gripe-kanpainarekin.
Joan den hilabetean, % 23tik % 25era bitartean handitu zen hileta-enpresen estatuko jarduera. Hala ere, azpimarratzekoa da nabarmen hazi zela hegoaldeko autonomia-erkidegoetan, hala nola Extremaduran (% 42 gehiago) eta Andaluzian (% 40 inguru).
Heriotzen igoeraren zati handi bat bero-boladari zor zaio, baina ez "bero-kolpeei", dio Panasefeko arduradunak, tenperatura altuek asko eragiten dieten pertsona zaurgarriak direla azaldu baitu.
Eta hildakoen profilari buruzko daturik ez duela dioen arren, "osasun-egoera ahula eta adinekoak" direla ziurtatzera ausartzen da.
Eta azpimarratu du ehorztetxeek eta Carlos III.a Osasun Institutuko Eguneroko Hilkortasuna Monitorizatzeko Sistemak (MoMo) ez dutela heriotzei buruzko zifra zehatzik eman behar, eta hori Estatistika Institutu Nazionalari (INE) bakarrik dagokio, erregistro zibiletik lortzen baititu.
Ildo horretatik, Panasef-ek urte eta erdi baino gehiago daramala lanean Justizia Ministerioarekin eta Elkargoko Erakunde Medikoarekin (MME), heriotzak denbora errealean ezagutu daitezen. Erregistrotik iristen diren datuak irauliko liratekeen plataforma informatiko baten bidez litzateke.
MoMo-ren kalkuluen arabera, joan den uztailean espero baino 10.928 heriotza gehiago izan ziren, eta horietatik 2.223 tenperatura altuei dagozkie. Aurreko hileko gehiegizko hilkortasun-tasa, guztira, 2.385 baino askoz handiagoa da, 2021eko aldi bererako, 2020ko 1972 edo 2019ko 1.057 balioesten baitira.
Inola ere ez dira benetako hildakoen zifrak, baizik eta MoMo-ak hiru datu-iturri erabiltzen dituen eredu matematiko batetik abiatuta egiten duen zenbatespena: erregistro zibilena, heriotzaren kausa kodetua zehazten ez duena; tenperaturak, Estatuko Meteorologia Agentziaren (Aemet) arabera, denboraldi berean, eta biztanleria, adin-taldearen, sexuaren eta probintziaren arabera, EINetik ateratakoak.
Hortik aurrera, egun jakin baterako heriotza-soberakinen zenbatespen estatistikoa egiten du serie historikoak alderatuz, baina ez du heriotza-kopuru errealik eskaintzen. Kalkulu hori, gainera, ezin da finkatutzat jo argitaratu zenetik gutxienez hilabete igaro arte, nahiz eta Espainiako populazioaren gehiegizko hilkortasun-tasaren bilakaeraren berri ematen ari diren.
Gainera, Osasun Sailak emandako covid pandemiaren bilakaerari buruzko datuen arabera, uztailean 2.000 pertsona inguru hil dira gaixotasun horrengatik.
Kopuru horretatik, erdi milia baino gehiago hil ziren egoitzetan, Adinekoen eta Gizarte Zerbitzuen Institutuaren (Imserso) datuen arabera, 548, ekainaren 27tik uztailaren 31ra.
Imsersok zehazten duenez, ekainean batez beste astean berrogeita hamar biktima izan ondoren, kopuruak ia bikoiztu egin ziren uztaileko lehen egunetan (98), eta bigarren eta hirugarren asteetan (144 eta 163) handitzen jarraitu zuten, hilaren itxieran erdira jaitsi arte (86).
